چسباندن و کندن براکت ارتودنسی عملی است که معمولاً در مطب‌های دندان‌پزشکی و توسط متخصص ارتودنسی صورت می‌گیرد ولی بنا به دلایل مختلف گاهی افراد ترجیح می‌دهند این کار را در خانه و توسط خودشان یا شخصی در نزدیکی‌شان انجام دهند. براکت‌های ارتودنسی یکی از اصلی‌ترین اجزای بریس‌های ارتودنسی هستند که توسط چسب مخصوص براکت روی دندان‌ها چسبانده می‌شوند تا هم مکانی برای اتصال سیم‌های ارتودنسی باشند، هم نیروی حاصل از کشش سیم‌ها یا کش‌های ارتودنسی را به دندان‌ها منتقل کنند. در ساخت براکت‌ها از مواد مختلفی مثل فلز (در روش ارتودنسی سنتی) سرامیک (ارتودنسی دیمون) و یا گاهی هم از پلاستیک استفاده می‌شود و بخش زیادی از هزینه ارتودنسی مربوط به آن‌ها است.
متخصصان ارتودنسی دقت زیادی در کار گذاشتن آن‌ها می‌کنند تا برای بیماران مشکلاتی مثل شکستگی یا شل شدن و کنده شدن از روی دندان‌ها را ایجاد نکند، اما گاهی این اتفاق می‌افتد و تمایل طبیعی بیشتر افراد هم به چسباندن براکت ارتودنسی یا کندن براکت‌های شل شده یا شکسته شده توسط خودشان است. چسباندن و کندن براکت در خانه به احتمال زیاد و به علل مختلفی مثل نداشتن تخصص، تیز و برنده بودن قطعات براکت و یا احتمال بلعیده شدن آن‌ها به دلیل کوچک بودن قطعات، همراه با خطرات سلامتی خواهد بود و بهتر است به‌جز مواقع اورژانسی در خانه انجام نگیرد.
اگر براکت ارتودنسی کنده شد چه کنیم؟
بهترین جواب به این سؤال قطعاً مراجعه به متخصص ارتودنسی خودتان است، اما در شرایط مختلفی مثل در دسترس نبودن دندان‌پزشک مورد اعتماد یا جزئی بودن مشکل کنده شدن براکت، افراد می‌توانند بعد از مشاوره‌های لازم و کسب اطلاعات کافی، اقدام به کندن براکت شل شده یا شکسته شده کنند تا در فرصت مناسب به مطب دندان‌پزشکی مراجعه کنند. این کار علاوه بر کاهش استرس و صرفه‌جویی در هزینه ارتودنسی، باعث جلوگیری از آسیب به محیط داخلی دهان یا سایر اجزای بریس ارتودنسی می‌شود. چسباندن براکت‌های کنده‌شده یا شل شده توسط چسب هم دغدغه متداول دیگری است که برای افراد در حال طی کردن مراحل ارتودنسی وجود دارد، اما انجام این کار در خانه پیشنهاد نمی‌شود چراکه تهیه چسب مخصوص و باکیفیت این کار برای افراد معمولی سخت است.
هزینه شکستن براکت ارتودنسی و راهکار جلوگیری از آن در خانه
در بیشتر موارد و اقدامات لازم یا ضروری، هزینه‌های مربوط به ارتودنسی بالا است. شکستن براکت ارتودنسی یا پاره شدن سیم و کش ارتودنسی ازجمله اتفاق‌هایی هستند که ممکن است در صورت رخ دادن، هزینه‌ها را بالاتر هم ببرد. در اغلب اوقات موارد ایمنی و نکات نگهداری بهینه از بریس ارتودنسی توسط متخصص ارتودنسی به بیماران شرح داده می‌شود، اما گاهی رعایت نکردن این نکات باعث شکستن یا کنده شدن براکت و اضافه کردن هزینه چسباندن براکت ارتودنسی به مجموعه هزینه‌ها می‌شود. البته به‌جز رعایت نکردن نکات ایمنی و نگهداری توسط بیمار، کیفیت پایین ارتودنسی و استفاده از انواع بی‌کیفیت چسب براکت هم ممکن است باعث آسیب به براکت‌ها شود، اما در هر دو حالت افراد در خانه می‌توانند اقداماتی انجام دهند که مجبور نباشند برای کندن، جایگزین کردن یا چسباندن براکت هزینه اضافی پرداخت کنند.
- با هدف افزایش مراقبت‌ها، در مورد کیفیت چسب مخصوص براکت ارتودنسی مشکوک باشید و همیشه تصور کنید که این چسب از کیفیت خوبی برخوردار نیست.!
- در طول مدت درمان ارتودنسی از غذا‌های سفت که نیاز به جویدن زیاد دارند استفاده نکنید.
- برای تمیز کردن فضا‌های اطراف براکت‌ها و سیم‌ها که دسترسی مسواک و نخ دندان به آن‌ها سخت است، از ابزار سخت و نوک‌تیز مثل سوزن و چاقو استفاده نکنید.
- استفاده از نگه‌دارنده‌های ارتودنسی را جدی بگیرید، چون این نگه‌دارنده‌ها علاوه بر کمک کردن در حفظ و تثبیت حالت دندان‌ها، باعث محافظت از براکت‌های ارتودنسی هم می‌شوند.
کندن براکت‌های ارتودنسی در خانه به‌صورت اورژانسی
در خانه افراد قطعاً نمی‌توانند از ابزار مناسب برای برداشتن و کندن اجزای بریس ارتودنسی ازجمله براکت‌ها استفاده کنند و به همین دلیل انجام این کار در خانه توصیه نمی‌شود. متخصص ارتودنسی از ابزار‌های خاص برداشتن براکت‌های ارتودنسی در دو زمان پایان تمامی مراحل ارتودنسی و رخ دادن موارد پیش‌بینی‌نشده مثل شل شدن براکت یا شکسته شدن آن‌ها استفاده می‌کند. این ابزار‌ها بسیار کارآمد هستند و کمترین میزان درد را در افراد ایجاد می‌کنند. تمایل کندن براکت‌های ارتودنسی به دلیل صرفه‌جویی در هزینه‌ها به‌هیچ وجه قابل توجیه نیست، اما اگر بنا بر در دسترس نبودن متخصص یا در مواقع اورژانسی صورت بگیرد، هرچند که احتمال آسیب به دندان‌ها یا بلعیدن قطعات و ایجاد زخم در نواحی دهان یا گلو را بالا می‌برد، اما قابل انجام است.
در این روش ابتدا باید با واردکردن ضربات بسیار سبک و متداوم توسط یک ابزار استریل شده به گوشه‌های براکت‌ها، چسبندگی آن‌ها را از بین برد یا با استفاده از یک ابزار شبیه به انبر با براکت‌ها بازی کرد و رفته‌رفته استقامت چسبندگی آن‌ها را از بین برد. زمانی که تمامی براکت‌ها از روی دندان کنده شدند، امکان خارج کردن کل بریس فراهم می‌شود. البته تأکید می‌شود که برای انجام این کار باید یک دلیل حیاتی در حد نجات جان افراد یا رفع خطر وجود داشته باشد، در غیر این صورت نباید انجام شود. بعد از انجام این اقدام ضروری حتماً باید به متخصص ارتودنسی مراجعه شود تا سطح آسیب به دندان‌ها سنجیده شود، باقیمانده چسب براکت از روی دندان‌ها پاک‌سازی شود و اقدامات لازم در راستای بهبود دوباره شرایط دهان و دندان صورت بگیرد.
چسباندن براکت ارتودنسی شل شده با استفاده از موچین در خانه
شل شدن براکت به دلیل شکستگی براکت یا باز شدن چسب براکت یک مشکل شایع برای افرادی است که ارتودنسی کرده‌اند. در این حالت هم مراجعه به دندان‌پزشک منطقی‌ترین راهکار است، اما در مواقع ضروری، بازگرداندن براکت ارتودنسی شل شده در جای خود اقدامی است که توسط افراد در خانه قابل انجام است. برای این کار از موچین استریل شده استفاده می‌شود و روش کار به این صورت است که براکت موردنظر توسط موچین گرفته و کنترل می‌شود و روی دندان در امتداد سیم یا کش ارتودنسی به سمت جای اصلی خود و محل چسب خوردگی لغزانده می‌شود تا در جای صحیح قرار بگیرد.
بعد از انجام این کار حتماً از محلول آب و نمک برای ضدعفونی کردن محیط دهان استفاده کنید. همچنین در موقعیت مناسب حتماً به متخصص ارتودنسی مراجعه کنید تا وضعیت براکت بررسی شود و براکت دوباره در جای مناسب تنظیم و چسبانده شود.
کندن چسب براکت دندان در خانه با استفاده از جوش‌شیرین و نمک
باقیمانده چسب بریس اغلب پس از برداشتن بریس باقی می‌ماند. این آثار چسب در کنار رسوباتی که درگذر زمان در کنار آن و روی مینای دندان ایجاد شده است لکه‌ها و ناهمواری‌های نامطلوبی را روی دندان ایجاد می‌کنند و باعث ناراحتی افراد می‌شود. چسباندن و کندن صحیح براکت‌های ارتودنسی و مجموعه بریس این مشکلات را کم‌تر می‌کند. متخصص ارتودنسی مراحل کندن براکت را با مراحل صیقل دادن دندان و استفاده از مواد باندینگ همراه می‌کند تا ظاهر نهایی دندان‌ها مناسب شود. اقدامات اصلاحی و بهبوددهنده ظاهر دندان بعد از کندن براکت ارتودنسی می‌تواند در خانه هم ادامه پیدا کند و برای این کار روش‌های خوب و مؤثری وجود دارد. ساخت خمیر سفیدکننده دندان با استفاده از جوش‌شیرین و نمک یکی از این راه‌های مناسب در خانه است و تا حد زیادی آثار به‌جامانده از چسب براکت را از بین می‌برد. برای حالت خمیر در جوش‌شیرین و نمک می‌توان از آب یا روغن‌های گیاهی استفاده کرد و خمیر را از طریق مسواک در طول روز دو مرتبه روی دندان‌ها اعمال کرد.
کنده شدن چسب فیکس ارتودنسی و راهکار جلوگیری از آن
کنده شدن یا از بین رفتن اثرات چسب ارتودنسی که برای چسباندن براکت‌ها روی دندان از آن استفاده می‌شود، مشکل شایعی است که برای خیلی از افراد پیش می‌آید. استفاده از چسب‌های نامرغوب توسط متخصص ارتودنسی یا خوردن غذا‌های سفت، ترد یا چسبنده توسط خودِ افراد باعث بروز این مشکل می‌شود و درنتیجه آسیب بیشتری به مجموعه بریس ارتودنسی وارد می‌کند. اطمینان از سطح کیفی کار دندان‌پزشک و رعایت نکات ایمنی و مراقبتی در افراد تحت درمان، بهترین راهکار جلوگیری از کنده شدن چسب براکت ارتودنسی است و بهتر است توسط افراد رعایت شود.
آیا کندن براکت ارتودنسی درد داد؟
کندن براکت ارتودنسی در حالت معمول بعد از پایان مراحل ارتودنسی دندان و در مطب‌های دندان‌پزشکی انجام می‌شود و کمترین درد را برای بیماران در پی دارد، اما اگر این کار بنا به دلایل مختلف و در مواقع اضطراری در خانه انجام شود، احتمالاً با درد زیاد و ایجاد خطرات بالقوه برای دندان‌ها و دهان همراه خواهد بود.
خطرات مرتبط با چسباندن و کندن براکت ارتودنسی در خانه
چسباندن براکت‌های ارتودنسی کنده‌شده یا کندن براکت‌های شکسته در خانه برای خیلی از افراد برای صرفه‌جویی در وقت و هزینه ارتودنسی منطقی به نظر می‌رسد، اما به احتمال خیلی زیاد پیامد‌های زیادی دارد. برخی از خطرات مرتبط با اقدامات سرخود در خانه برای چسباندن و کندن براکت ارتودنسی به شرح زیر است:
خرید چسب براکت ارتودنسی
در هنگام خرید چسب براکت ارتودنسی، حتما چسبی را انتخاب کنید که با کیفیت باشد و بر روند درمان تاثیر منفی نداشته باشد. چرا ممکن است چسب براکت بر رونددرمان تاثیر منفی بگذارد؟ چون چسب های بی کیفیت با یک فشار کوچک از براکت ها جدا شده و در نتیجه براکت کنده می شود.
آسیب به دندان‌ها
برداشتن اجباری یا سرخود براکت‌ها به احتمال زیاد باعث شکستگی یا ساییدگی دندان‌های شما شود. چسبی که برای نگه‌داشتن براکت ارتودنسی استفاده می‌شود ممکن است بخشی از مینای دندان را از بین ببرد و این مسأله با ذات اصلی ارتودنسی که اقدامی درمانی است در تضاد کامل قرار می‌گیرد.
هدر دادن وقت و پول
اقدامات ارتودنسی دندان برای بهبود فرم ظاهری و سلامتی کلی دندان‌ها انجام می‌شود و هر اقدامی که باعث شود نتایج مورد انتظار از آن حاصل نشود، باعث اتلاف وقت و پول صرف شده در این راه می‌شود. استفاده از ابزار و وسایل غیراستاندارد برای کندن براکت ارتودنسی موجب آسیب به براکت‌ها و مجموعه بریس می‌شود که معمولاً گران‌قیمت هستند.
