آشنایی با نگین ارتودنسینگین یا براکت ارتودنسی قطعات مربعی شکل کوچکی از جنس فلز یا سرامیک هستند که با کمک چسب مخصوص ارتودنسی به سطح دندان چسبانده می شوند. وظیفه اصلی نگین ارتودنسی ، اتصال ضمائم مختلف به دندان است در واقع نگین براکت همانند دستگیره عمل می کنند و به کمک آن می توان دندان را گرفته و به سمت مورد نظر کشاند. امروزه با پیشرفت های فراوان در این زمینه نگین ها یا براکت های مختلفی وجود دارند که هریک برای شرایط مختلف مورد استفاده قرار می گیرند. |
براکت ارتودنسیهر دندان براکت خاصی دارد که فرم آن از آناتومی سطح دندان تبعیت می کند و زوایای خاصی در آن تعبیه شده است. روی بعضی از براکت ها هوک یا قلاب وجود دارد همچنین هر براکت شیاری دارد که سیم ارتودنسی داخل آن قرار می گیرد. امروزه با پیشرفت های فراوانی که در درمان ارتودنسی و دستگاههای به کار رفته در این درمان صورت گرفته براکت ها شامل انواع و اقسام مختلفی می باشند. در ادامه می پردازیم به تاریخچه ارتودنسی و نحوه ایجاد و پیشرفت این سیستم در گذار زمان. |
تاریخچه براکت ارتودنسیبراکت های ارتودنسی تا قبل از اوایل دهه 1980 میلادی ابداع نشده بودند اما تمایل افراد به داشتن دندان های منظم و موقعیت صحیح فکین به دوران عصر باستان برمی گردد. شیوه های مرتب سازی دندان ها در هر فرهنگی متفاوت بوده اما هدف آنها یکی بوده است. مردم خواهان دندان هایی منظم بوده اند تا لبخندی بی نظیر داشته باشند. با بررسی تاریخچه براکت های ارتودنسی نه تنها می توان برخی ترس ها و احساسات مربوط به این ابزارهای بعضا ترسناک دندان پزشکی را کاست بلکه به نکات جالبی درباره نحوه تکامل و پیشرفت براکت ها در طول سالها دست می یابیم. |
کلمه براکت تا قبل از دهه 1900 میلادی چندان رواج نداشته هر چند دندان پزشکان بسیار تلاش می کردند تا شیوه مورد استفاده در آن زمان برای مرتب سازی دندان ها را بهبود داده و روش های جدیدی ارائه دهند. دنیای ارتودنسی شاهد تحولات قابل توجهی بود تا اینکه به تدریج به ابداع براکت های مدرن امروزی منتهی گردید. اولین کاربرد رسمی کلمه براکت ارتودنسی به اوایل دهه1900 باز می گردد. در حالیکه این نام هنوز هم ممکن است مشابه شیوه مورد استفاده در دندان پزشکی مدرن باشد. ابزارها و تکنیک های واقعی مورد استفاده در ارتودنسی طی قرن بیستم پیشرفت فراوانی کرده است. |
براکت های اولیه ارتودنسیبراکت های مورد استفاده در اوایل قرن دهه 1900 به طور چشم گیری متفاوت از براکت های امروزی بودند. دندانپزشکان دور هر دندان را بطور جداگانه بند می کردند (با مواد متفاوت) سپس این بند ها توسط یک سیم به هم متصل می شدند. این سیستم قابل تنظیم بود تا بتوان به دندان ها فشار وارد کرد به این امید که به تدریج آنها را حرکت داده و در یک ردیف قرار داد. بسیاری از دندان پزشکان طلا را ترجیح می دادند چون این فلز پس از گرما دیدن بسیار انعطاف پذیر می شد و به راحتی قابل شکل دادن و پیچیدن به دور دندان ها بود. از آنجایی که این فلز قیمت بالایی داشت از فلز های دیگر مثل نقره نیز به عنوان جایگزین استفاده می شد. |
ارتودنسیتا دهه 1970 که تکنیک های پیشرفته متعددی کشف شد روش هایارتودنسی مورد استفاده تقریبا مشابه بودند. برجسته ترین تکنیک، کاربرد چسب دندان برای ثابت نگه داشتن براکت روی دندان ها بود. به این صورت که یک چسب دندان روی سطح دندان هایی که می بایست براکت ها مستقیما روی آنها قرار گیرند گذاشته می شد. این روش جایگزین روش سیم پیچی جداگانه هر دندان برای نگه داشتن براکت ها در محل مورد نظر شد. علاوه بر چسب دندانی لیگاچورهای الاستیکی ( اورینگ) و گره های فلزی غالبا برای محکم کردن و ثابت نگه داشتن براکت ها به کار گرفته می شد. |
کاربرد استیل ضد زنگ در براکت های ارتودنسیدر دهه 1970 کاربرد استیل ضد زنگ به جای طلا و نقره بخشی از پیشرفت های دندان پزشکی نوین بود که برای ساخت براکت ها استفاده می شد. استیل ضد زنگ در دهه 1960 کم کم در حال محبوب شدن بود اما در اواسط دهه 1970 بود که دندانپزشکان شروع به استفاده از این ماده در درمان های دندانپزشکی کردند. فولاد ضد زنگ هم خیال بیماران را راحت کرد و هم کار دندان پزشکان را ساده تر کرد. بیماران خوشحال بودند چون هزینه استفاده از براکت ها کاهش یافته و دندانپزشکان آن را ترجیح می دانند چون بسیار انعطاف پذیر بود و به راحتی می توانستند آن را فرم دهند. |
تولید انواع براکت ارتودنسیدر دهه های اخیر با پیشرفت های فراوان در علم دندان پزشکی هم چنین شاخه ارتودنسی شرکت ها ی مختلف دست به تولید انواع مختلف براکت ها جهت زیبایی بیشتر و همچنین کارایی بهتر آن ها زده اند. |
انواع نگین یا براکت ارتودنسیبراکت های فلزی سنتیاین نوع براکت ها که از اولین نوع براکت های به کار رفته در درمان های ارتودنسی می باشند از جنس فولاد ضد زنگ هستند و گاهی همراه با تیتانیوم به کار می روند. براکت های فلزی رایج ترین نوع براکت ها هستند. دستگاههای ارتودنسی قدیمی شامل براکت های کوچکی می باشند که روی دندان ها چسبانده می شوند و همچنین بند هایی که روی دندان های آسیا قرار می گیرند. گره های الاستیک (اورینگ) سیم را روی براکت های فلزی نگه می دارد . یکی از مزایای براکت های فلزی این است که اورینگ های رنگی به کودکان فرصت خودنمایی می دهند. |
براکت های سلف لیگیتبراکت های سلف لیگیت یا خود بازشونده دارای گیره ای هستند که باز و بسته می شوند. وقتی گیره ها بسته هستند آرچ وایر را در جای خود ثابت نگه می دارند از این رو براکت های سلف لیگیت نیازی به گره های الاستیکی ندارند در عوض سیم درون براکت قرار می گیرد. این نوع براکت ها تا حدودی طول درمان ارتودنسی را کاهش می دهند و همچنین به علت فشار نیرو های کمتر به دندان ها درد کمتری به دندان ها تحمیل می شود و در قیاس با براکت های سنتی به تنظیمات کمتری نیاز دارد. با این حال در پایان درمان ارتودنسی اعمال جزییات نهایی روی دندان ها با براکت های سلف لیگیت در مقایسه با براکت های معمول ممکن است دشوارتر باشد. |
براکت های لینگوال یا زبانیبراکت های لینگوال براکت های ثابت هستند که به صورت اختصاصی هر فرد تهیه شده و پشت دندان ها متصل می شود. از این رو این براکت ها قابل مشاهده نیستند بنابراین براکت های لینگوال برای افرادی که دوست ندارند براکت های آنها قابل رویت باشد بهترین جایگزین تلقی می شود. البته این سیستم به دلیل محدودیت های لابراتواری هنوز در ایران به درستی وجود ندارد. |
براکت های سرامیکیبراکت های سرامیکی یا شفاف به عنوان جایگزینی برای براکت های فلزی سنتی به کار می روند چون تقریبا همرنگ دندان ها هستند و تا حدود بسیار زیادی قابل مشاهده نیستند و جلب توجه نمی کنند. معمولا این براکت ها از سرامیک یا مواد پلاستیکی ساخته شده اند و به شیوه ای مشابه براکت های فلزی عمل می کنند. گره های الاستیکی شفاف و گره های فلزی سفید برای استفاده همراه این براکت ها وجود دارد که تا حدود زیادی به کمتر دیده شدن براکت ها کمک می کند. براکت های شفاف نسبت به براکت های فلزی شکننده تر هستند بنابراین باید مراقبت بیشتری نسبت به این براکت ها داشت. البته جدا شدن نگین های سرامیکی نسبت به فلزی از سطح دندان کمتر روی می دهد. |