بلعیدن و قورت دادن براکت ارتودنسی اگرچه اتفاقی شایع نیست، اما ممکن است اتفاق بیفتد. سطح آگاهی در مورد اولین اقدامات در صورت بلعیدن براکت یا هر جزء دیگر بریس‌های ارتودنسی مثل سیم و کش ارتودنسی، میزان تهدید‌ها و عوارض این مشکل را تعیین می‌کند. در بیشتر مواقع قورت دادن براکت بنا به هر دلیلی که اتفاق بیفتد، نگران‌کننده نیست اما مراجعه به متخصص ارتودنسی را در اولویت اقدامات لازم قرار می‌دهد. سهل‌انگاری در این زمینه امکان خطرات و ایجاد عوارض ناخواسته در دستگاه تنفسی و گوارشی را فراهم می‌کند. در درجه اول شناخت نسبی از عوامل مختلفی که باعث قورت دادن براکت می‌شود احتمال این عارضه را کم می‌کند و در درجه دوم شناخت اقدامات ضروری بعد از بلعیدن یکی از اجزای بریس ارتودنسی موجب رفع نگرانی‌ها و انجام بهترین اقدام می‌شود.
عواملی که احتمال کنده شدن براکت ارتودنسی و قورت دادن آن را افزایش می‌دهد
دلیل قطعی بلعیده شدن براکت یا سیم یا کش ارتودنسی، کنده شدن یکی از این اجزاء از مجموعه بریس ارتودنسی است. بیشتر افراد همیشه نگرانی‌هایی در این زمینه دارند و متخصص ارتودنسی هم هشدار‌هایی دراین‌باره می‌دهد. یک سری از عوامل که بیشتر مربوط به اقدامات کلی حفظ و نگهداری از بریس در طول مدت درمان ارتودنسی است باعث می‌شود که احتمال قورت دادن اجزاء بریس کم شود و در مقابل رعایت نکردن آن‌ها سطح کارآمدی اقدامات ارتودنسی را پایین می‌آورد و درنتیجه موجب افزایش احتمال کنده شدن و بلعیدن براکت می‌شود. اگرچه استفاده از روش‌های به‌روزتر و ایمن‌تر ارتودنسی مثل ارتودنسی دیمون سطح ایمنی بیشتری برای بیماران فراهم می‌کند، اما رفتار افراد با بریس‌هایشان هم مهم است. شناخت یا مرور عواملی که ممکن است به بریس و خصوصاً براکت‌های ارتودنسی آسیب بزند، بدون شک در کاهش احتمال کنده شدن و بلعیدن آن‌ها مؤثر است.
- خوردن برخی غذا‌ها مثل غذا‌های چسبنده و سفت به بریس ارتودنسی آسیب می‌زند.
- اقدامات خودسرانه برای تنظیم براکت‌ها و استفاده از ابزار نامناسب ممکن است باعث کنده شدن براکت‌ها از روی دندان و جدا شدن از مجموعه بریس شود.
- استفاده نادرست از تجهیزات تمیزکننده مثل نخ دندان و خلال دندان باعث تضعیف یا آسیب به سیم‌ها و کش‌های ارتودنسی می‌شود.
- در برخی مواقع هم تلاش برای کاهش دادن هزینه ارتودنسی و مراجعه نکردن به متخصص ارتودنسی متبحر و بااعتبار، منجر به استفاده از مواد و قطعات نامرغوب می‌شود که این به‌خودی‌خود احتمال کنده شدن و قورت دادن براکت را افزایش می‌دهد.
- پوسیدگی یا شکستگی دندان‌ها هم باعث ایجاد اختلال در ساختار بریس می‌شود و ممکن است فضای کافی برای جدا شدن یک قطعه و بلعیدن آن را فراهم کند.
چگونه بفهمم براکت ارتودنسی را قورت داده‌ام یا نه؟
افزایش سطح توجه به نگهداری از بریس و بهداشت کلی دندان حتماً خوب است اما اگر باعث دلهره و تشویش شود از کیفیت انجام اقدامات اولیه و اورژانسی هنگام بلعیدن براکت کم می‌کند. نکته منفی در مورد این اتفاق این است که براکت‌ها قطعات کوچکی هستند و افراد در خیلی از موارد در لحظه متوجه بلعیدن آن نمی‌شوند. جای خالی یک براکت ارتودنسی بدون شک نشانه کنده شدن آن است ولی نشانه حتمی قورت دادن آن نیست. یک براکت ممکن است در حین نوشیدن آب یا غذا خوردن بلعیده شده باشد یا موقع سرفه کردن، عطسه کردن یا خارج کردن باقی‌مانده خمیردندان بعد از مسواک زدن از دهان خارج شده باشد. در مواقعی که افراد بعد از مدتی متوجه جای خالی براکت در مجموعه بریس شده‌اند و در مورد قورت دادن آن مطمئن نیستند، سنجش وضعیت جسمانی اولین اقدامی است که باید انجام دهند. براکت در صورت بلعیدن شدن در بدترین حالت باعث ایجاد اختلالات تنفسی می‌شود، پس ابتدا وضعیت تنفسی و دم و بازدم خود را بررسی کنید. اگر در تنفس خود تغییری احساس کردید، حتماً به اورژانس مراجعه کنید و شرایط را توضیح دهید. اگر علائم نامطلوبی در تنفس نداشتید، موقع گشت‌وگذار در خانه یا مکان‌هایی است که طی ۲۴ ساعت گذشته در آن‌ها حضور داشته‌اید! برای این‌که خیال خودتان را راحت کنید روشویی، سینک، اطراف تختخواب و در حد امکان روی زمین را بگردید شاید نشانی از براکت پیدا کردید. اگر چیزی پیدا نکردید احتمال قورت دادن براکت زیاد است و باید اقدامات اولیه در این خصوص را انجام بدهید.
در صورت قورت دادن براکت ارتودنسی چه اتفاقی در بدن می‌افتد؟
بدن انسان در حالت کلی و با استفاده از دستگاه گوارشی تمام ذرات خارجی را به‌راحتی دفع می‌کند، پس بلعیدن براکت ارتودنسی نگران‌کننده نیست. براکت‌های ارتودنسی چون از جنس فلز تیتانیوم، سرامیک یا پلاستیک هستند در بدن تغییر شکل پیدا نمی‌کنند و اصطلاحاً هضم نمی‌شوند و بدون کم‌ترین تأثیرپذیری از اسید‌های معده و آنزیم‌های دستگاه گوارشی، از بدن خارج می‌شوند. بااین‌حال در موارد نادر این احتمال وجود دارد که براکت در قسمتی از دستگاه گوارش گیر کند و در صورت خارج نشدن از بدن از طریق جراحی، در طولانی‌مدت باعث درد، آسیب و عفونت شود. برای اطمینان پیدا کردن از خروج براکت از بدن از طریق دستگاه گوارشی، کنترل مدفوع طی یک بازه زمانی مشخص و یا عکس‌برداری از بدن لازم است و متخصص ارتودنسی شما را در این زمینه و انتخاب بهترین اقدام راهنمایی می‌کند.
قورت دادن براکت ارتودنسی در یک حالت دیگر ممکن است وضعیت بغرنجی برای افراد ایجاد کند. وارد شدن براکت به ریه و گیرکردن این شیء خارجی حتماً برای سیستم تنفسی بدن ایجاد مشکل می‌کند. تنگی نفس و درد قفسه سینه علائمی هستند که به شما نشان می‌دهد باید به اورژانس مراجعه کنید و هرچه زودتر مشکل را برطرف کنید.
اقدامات اولیه بعد از قورت دادن براکت ارتودنسی
بلعیدن براکت ارتودنسی چه درصورتیکه بلافاصله متوجه آن شوید و چه درصورتیکه بعداً در مورد آن اطمینان حاصل کنید، نیازمند انجام اقدامات اولیه است. حفظ خونسردی پیش‌فرض بهره‌مندی از این اقدامات است و آگاهی از عوارض قورت دادن براکت و اطمینان از این‌که در حالات کلی برای بدن مشکل حادی ایجاد نمی‌کند، به شما در این راستا کمک می‌کند. پس اگر براکت ارتودنسی خود را قورت دادید وحشت نکنید، فقط طبق مراحل زیر عمل کنید:
- مرحله اول اقدامات بعد از قورت دادن براکت: علائم خود را چک کنید
در صورت بلعیدن براکت ارتودنسی، دل‌درد شاید علامت خوشحال‌کننده‌تری از تنگی نفس، چون تنگی نفس نشانه وارد شدن قطعه به ریه و دستگاه تنفسی است. در این صورت حتماً به اورژانس مراجعه کنید یا با واحد‌های سیار تماس بگیرید. توجه داشته باشید که ممکن است استفراغ کنید و محتویات معده را بالا بیاورید و این شما را خوشحال کند، اما احتمال خروج براکت در این حالت کم است. ممکن است استفراغ کردن فقط پاسخ عصبی معده شما به این شرایط حساس باشد و تمامی محتویان معده را خارج نکند.
- مرحله دوم اقدامات بعد از قورت دادن براکت: اقدامات خودسرانه انجام ندهید
بعد از سنجش علائم بدن، کماکان خونسرد باشید و این را بدانید که بهترین راه برای خروج براکتی که وارد دستگاه تنفسی نشده است، از طریق مدفوع است. این کار قطعاً زمان‌بر است و ممکن است تا ۴۸ ساعت طول بکشد. در این زمان شما فرصت دارید با متخصص ارتودنسی خود تماس بگیرید یا نزد او مراجعه کنید. در این مدت به‌هیچ‌وجه خودتان را برای استفراغ کردن تحریک نکنید، چون این کار چندان مؤثر نیست و به بدن شما آسیب می‌زند.
- مرحله سوم اقدامات بعد از قورت دادن براکت: مراجعه به متخصص ارتودنسی
مراجعه به متخصص علاوه بر دریافت مشاوره و توصیه‌های لازم در خصوص دفع براکت بلعیده‌شده، شما را زودتر به مسیر درمان ارتودنسی باز می‌گرداند. اقدام به‌موقع برای جایگزین کردن براکت کنده‌شده از جابجایی دندان‌ها جلوگیری می‌کند و شما را زودتر از استرش قورت دادن براکت ر‌ها می‌کند.
اولین اقدام در صورت قورت دادن سیم ارتودنسی چیست؟
پاره شدن یا شکسته شدن سیم ارتودنسی از بریس هم حالتی است که ممکن است اتفاق بیفتد و افراد را نگران کند. با این‌که قورت دادن سیم به دلیل ظاهر برنده‌تری که نسبت به براکت ارتودنسی دارد خطرناک به نظر می‌رسد، اما درست مثل قورت داند براکت نگران‌کننده نیست و اقدامات لازم طبق اقدامات بلعیدن براکت صورت می‌گیرد. در۸۰ تا ۹۰ درصد موارد قطعه سیم جدا شده از براکت بسیار کوچک است و به همین دلیل به‌راحتی از طریق دستگاه گوارش از بدن خارج می‌شود. در این حالت مشکل اصلی برای فضای داخلی دهان ایجاد می‌شود، چون در پی کنده شدن سیم، یک یا دو سر سیم در دهان آزاد می‌شود و به‌احتمال‌زیاد باعث ایجاد زخم و آسیب به محیط دهان می‌شود. در این حالت هم شما باید هرچه سریع‌تر به متخصص ارتودنسی مراجعه کنید یا اگر برای مدتی امکانش را ندارید، از موم ارتودنسی برای پوشاندن سر آزاد شده سیم به‌طور موقت استفاده کنید.
عوارض قورت دادن براکت ارتودنسی چیست؟
بعد از کنده شدن و بلع براکت اگر به متخصص ارتودنسی مراجعه نشود و براکت جایگزین نشود، دندان‌ها حرکت می‌کنند و نتیجه ارتودنسی خراب می‌شود. برای سلامت کلی بدن اما، بلعیدن براکت ارتودنسی در بیشتر موارد عوارضی ندارد اما در مواردی که علائم زیر را نشان می‌دهد نگران‌کننده است و مراجعه به پزشکان متخصص دستگاه گوارشی و دستگاه تنفسی را ضروری می‌کند.
- به‌طور مداوم استفراغ می‌کنید
- مقداری خون در استفراغ مشاهده می‌شود
- درد در شکم در طولانی‌مدت ادامه دارد
- درد قفسه سینه، سرفه، خس‌خس سینه یا تنگی نفس وجود دارد
- در مدفوع خون مشاهده می‌کنید
روش کنترل مدفوع بعد از قورت دادن براکت ارتودنسی
در بیشتر موارد انتظار می‌رود که براکت بلعیده‌شده طی ۱۲ تا ۴۸ ساعت با مدفوع از بدن خارج شود. اگر نگرانی شما فقط با اطمینان یافتن از خروج براکت برطرف می‌شود، بهتر است مدفوع خود را بررسی کنید. برای این کار طی مدت کمی بعد از قورت داند براکت مقداری دانه ذرت یا ماده‌ای که مثل ذرت سخت هضم باشد، بخورید. زمانی که دانه‌های ذرت در مدفوع مشاهده شود، زمان کنترل کامل مدفوعی است که احتمالاً حاوی براکت ارتودنسی هم هست
