کش ارتودنسی یا الاستیک چیست؟
کش ارتودنسی و یا الاستیک ارتودنسی دندان، به یک نوار باریک رنگی گفته می شود که به براکت های قلاب دار که توسط متخصص بر روی دندان شما نصب شده، وصل می شود. ممکن است که این کش ها به دو فک وصل شود و یا فقط به یک فک وصل شود، و اما نصب این کش ها باعث می شود که فشاری ملایم به دندان ها وارد شود و به روند درمان سرعت بدهد. بیشتر در مواقعی از کش ارتودنسی یا الاستیک ها استفاده می کنند که فرد دچار ناهنجاری های مانند اوربایت، آندربایت، اپن بایت، کراس بایت …می باشد، هرچند که در درمان ارتودنسی از بریس ها هم استفاده می شود اما به تنهایی درمان نمی شود و به کمک الاستیک ها هم احتیاج دارد.
کاربرد کش ارتودنسی(الاستیک) چیست؟
وظیفه حرکت دادن دندانها در امتداد خط لثه و در زاویه‌ی مناسب دور از لثه بر عهده براکت، سیم و لیگاچور است، اما کش (الاستیک یا رابر بند) قوس فک را رو به جلو یا عقب می‌کشد تا با دندان‌های بالا و پایین ردیف شود، لبخند زیباتر شود و دندانها به خوبی روی هم قرار گیرد. از کش ارتودنسی برای تسریع عمل حرکت دادن یا صاف کردن دندان یا دندانها نیز استفاده می‌شود.
آیا حتما باید از کش ارتودنسی استفاده کنیم؟
کش های ارتودنسی باعث می شود که روند درمان سریعتر پیش برود و البته که در شرایط خاصی نصب می شود برای مثال افرادی که شدت ناهنجاری در آنها بیشتر است باید در روند درمان از کش ارتودنسی استفاده کنند چراکه در این شرایط بریس هابه تنهایی نمی توانند دندان ها را به موقعیت مناسب خود برگردانند و به کمک کش های ارتودنسی نیاز دارند.
انواع کش ارتودنسی
کش ارتودنسی انواع مختلفی دارد، در ادامه با انواع آن و کاربردهایشان آشنا خواهیم شد:
کش ارتودنسی اورینگ (O-ring)
اورینگ، کش کوچکی است که دور هر براکت قرار می‌گیرد و از آن برای نگه داشتن سیم در شیار براکت استفاده می‌شود. اورینگ عموماً در رنگ‌های مختلف عرضه می‌شود و برای حفظ سیم ارتودنسی داخل براکت ها استفاده می گردد.
کش ارتودنسی رابر بند
رابر بند تا حدی بزرگتر از اورینگ است، اما همان تنوع رنگ را دارد و از آن برای وارد کردن فشار به فک استفاده می‌شود تا بایت اصلاح شود و حالت دیپ‌بایت وآندربایت کاهش یابد. شکل‌بندی‌های گوناگونی برای رابربند وجود دارد که پرکاربردترین آنها قوس داخلی از بالا به پایین است.
شکل‌بندی کش ارتودنسی
متخصص ارتودنسی با توجه به شیوه در نظر گرفته شده برای حرکت دندانها روش اتصال کش به دندان‌های تعیین شده را به بیمار آموزش می‌دهد. متداول‌ترین شکل‌بندی‌های کش ارتودنسی عبارت است از:
کش ارتودنسی کلاس 1
این الاستیک از هوک دندان آسیای اول یا دوم بالا به سمت هوک نیش بالا کشیده می‌شود و دندانها را به طرف یکدیگر می‌راند تا فاصله بین آنها بسته شود. این کش بر روی دندان‌های فک پایین نیز قابل استفاده است.
کش ارتودنسی کلاس 2
این الاستیک معمولا از هوک (قلاب) نیش بالا به قلاب آسیای اول یا دوم پایین متصل می‌شود. این کش به حرکت رو به عقب دندان‌های بالا و حرکت رو به جلوی دندان‌های پایین کمک می‌کند.
همچنین بخوانید: دوره درمان ارتودنسی
کش ارتودنسی 2 مثلثی
این نوع نیز مانند الاستیک کلاس 2 از هوک دندان نیش بالا شروع می‌شود و در یک راس به هوک دندان آسیای کوچک (یا دندان نیش پایین) و در راس دیگر به هوک دندان آسیای اول یا دوم متصل می‌شود و یک مثلث ایجاد می‌کند. الاستیک مثلثی حرکت رو به عقب دندان‌های بالا و رو به جلوی دندان‌های پایین را تسهیل می‌کند و به روی هم قرار گرفتن دندان‌های عقب کمک می‌کند.
کش ارتودنسی کلاس 3
این کش از نیش پایین شروع می‌شود و به سمت دندان‌های آسیای اول یا دوم بالا می‌رود. کش کلاس 3 حرکت رو به جلوی دندان‌های بالا و رو به عقب دندان‌های پایین را تسهیل می‌کند که حرکتی برعکس جابجایی ناشی از الاستیک مثلثی کلاس 2 است.
الاستیک جعبه‌ای ارتودنسی
این کش به چهار دندان، دو دندان در بالا و دو دندان در پایین متصل می‌شود و شکلی چهارگوش یا جعبه‌ای شکل ایجاد می‌کند. این شکل‌بندی بر روی تمام دندانها قابل اجرا است، اما عموماً برای دندان‌های عقب به کار برده می‌شود. هدف استفاده از آن کمک به روی هم قرار گرفتن دندانها است.
کش مثلثی پیشین ارتودنسی
این کش ارتودنسی معمولا از هوک نیش بالا به هوک‌های نیش و آسیای کوچک اول پایین کشیده می‌شود تا شکلی سه گوش ایجاد شود. این شکل‌بندی برای اصلاح اپن‌بایت یعنی حالتی مناسب است که دندان‌های جلوی بالا روی دندان‌های جلوی پایین قرار نمی‌گیرد.
اندازه و قدرت کش‌های ارتودنسی
بر روی بسته‌بندی کش ارتودنسی سه ویژگی مهم آنها یعنی قطر، قدرت و نام آنها درج شده است. منظور از قطر پهنای کش است که برحسب اینچ بیان می‌شود.
جنس کش ارتودنسی
رایج ترین جنسی که برای ساخت کش های ارتودنسی استفاده می کنند لاتکس و غیر لاتکس است، همه افراد نمی توانند از لاتکس استفاده کنند و به آن حساسیت دارند برای این افراد توصیه می شود که از غیر لاتکسی استفاده کنند.
همچنین بخوانید: ریتینر ثابت ارتودنسی(سیم پشت دندان)
نکات استفاده از کش های ارتودنسی (بسیار مهم!)
- حتما یک بسته کش ارتودنسی را به همراه خود داشته باشید.
- یاد بگیرید که خودتان کش های ارتودنسی را تعویض کنید.
- اگر احساس کردید کش ها شل شده و خاصیت خود را از دست داده حتما آن را عوض کنید.
- در هنگام عوض کردن ممکن است درد را حس کنید پس سعی کنید به آرامی این کار را انجام دهید.
- حتما برای کش های که استفاده می کنید تایید متخصص ارتودنسی را بگیرید.
- اصلا به صورت دلخواه تعداد کش های ارتودنسی را بیشتر نکنید تا زودتر نتیجه بگیرید، حتما همان تعدادی که متخصص ارتودنسی گفته را استفاده کنید.
- با پاره شدن الاستیک ها فورا آن را با یک الاستیک سالم عوض کنید.
- استفاده از مسواک و نخ دندان بهداشت دهان و دندان را حتما رعایت کنید.
- حتما در طول روز 4 بار کش ها را عوض کنید چراکه خاصیت ارتجاعی را از دست می دهند.
- حتما به صورت منظم از کش ها استفاده کنید تا اتمام طول دوره آن.
با ما همراه باشید در ادامه به توضیحات مهمتری از کش(الاستیک) های ارتودنسی می پردازیم.
آیا باید کش های ارتودنسی را عوض کرد؟چه زمانی؟
بله کش های ارتودنسی نیاز به تعویض دارند و توصیه می شود که یک بسته کش را همیشه همراه خود داشته باشید تا بتوانید به راحتی کش ها را عوض کنید. چرا نیاز است کش های ارتودنسی را عوض کنیم؟به دلیل اینکه کش ها خاصیت ارتجاعی خود را از دست می دهند و دیگر استفاده از آنها کارآمد نیست و بهتر است که در طول روز حداقل سه بار کش ها را عوض کنید. اما اگر نتوانستید به هر دلیلی آن را در طول روز چندبار عوض کنید نهایتا بتوانید 12 ساعت از آن استفاده کنید.
آیا فقط متخصص ارتودنسی باید الاستیک ها را عوض کند؟
در مراحل اولیه کار بله باید متخصص ارتودنسی این کار را انجام دهد و در این حین می تواند برای شما توضیح دهد که چگونه می توان به راحتی کش ها را عوض کرد، سپس خودتان می توانید به راحتی کش ها را بدون نیاز به کمک تعویض کنید.
مدت زمان استفاده از کش ارتودنسی چقدر است؟
شاید برایتان عجیب باشد و فکر کنید که ممکن نیست اما استفاده از کش های ارتودنسی به صورت 24ساعته در شبانه روز است و برای برخی از بیماران نیز 10 تا 12 ساعت کافی است. حتی در مواقعی مانند: ورزش کردن، دوش گرفتن، مواقع استراحت و خواب و حتی وقت غذا خوردن به این دلیل که هنگام غذا خوردن دندان ها حرکت بیشتری دارند. به جز مواقع ضروری بهتر است که کش ها را از دهان خود خارج نکنید. مدت زمان استفاده از کش ها هم کلا چند هفته و شاید چند ماه باشد که این زمان در هر بیمار متفاوت می باشد.
آیا استفاده از کش های ارتودنسی درد دارد؟
بله ممکن است درد ملایمی را حس کنید و به شدتی نیست که باعث اذیت شدن شما شود و لازم نیست نگران درد آن باشید، این درد ملایم هم به دلیل فشاری می باشد که کش های ارتودنسی به دندان های بیمار وارد می کند.
کش ارتودنسی چه رنگی بزارم؟
همانطور که توی تصویر می بینید کش های ارتودنسی رنگی هستند و شما با توجه به سلیقه خود می توانید رنگ آن را انتخاب کنید. به این دلیل که با صحبت کردن این کش ها مشخص می شود سعی کنید یک رنگ را انتخاب کنید که باعث اذیت شدن شما نشود و بتوانید به راحتی لبخند بزنید، برای مثال ممکن است رنگ های جیغ مناسب محل کار نباشد.
مزایای استفاده از کش های ارتودنسی چیست؟
- ارزان بودن کش های ارتودنسی نسبت به بقیه تجهیزات ارتودنسی
- آسان بودن تعویض الاستیک ها حتی برای خود بیمار
- در دسترس بودن الاستیک ها
- تاثیر مثبت بر روند درمان ارتودنسی
- تمیز شدن آسان
- عدم جلب توجه کش های بی رنگ
کش ارتودنسی را از کجا بخرم؟
بیشتر بیماران کش ارتودنسی را از دی جی کالا تهیه می کنند، ممکن است که متخصص شما کش را در اختیار شما بگذارد اما اگر خودتان باید کش های ارتودنسی را تهیه کنید سعی کنید از کش های ارتودنسی با کیفیت استفاده کنید.
هزینه کش ارتودنسی چقدر است؟
هزینه از سوال های پرتکرار بیماران می باشد. برای خرید کش ارتودنسی خوب حتما از متخصص خود مشورت بگیرید تا برای خرید آن شما را راهنمای کند و اما قیمت آن نیز با توجه به تعداد آن مشخص خواهد شد.
الاستیک رنگی بهتر است یا بی رنگ؟
معمولا استفاده از کش های رنگی ارتودنسی برای بچه ها توصیه می شود و بچه ها بسیار برای دندان های رنگارنگ مشتاق هستند، اما در افراد بزرگسال و نوجوان بیشتر به دنبال الاستیک های بی رنگ هستند و کمتر تمایلی به الاستیک های رنگی نشان می دهند.
