هدگیر ارتودنسی

هدگیر ارتودنسی چیست؟

هدگیر ارتودنسی نوعی وسیله ارتودنسی است که به دستگاههای ثابت ارتودنسی و یا پلاک عریض کننده فک بالا متصل می‌شود و به اصلاح برخی مشکلات روابط دندانی فکی کمک می‌کند. هدگیر دندانی مدتی قبل به صورت مرتب استفاده می شد. با این‌ حال امروزه کاربردش کمتر شده چراکه وسایل با نتایج مشابه و در عین حال قابل ‌قبول‌ تری در دسترس هستند اما در برخی موارد هنوز هم ممکن است هدگیر بهترین گزینه باشد.
ممکن است پوشیدن هدگیر ارتودنسی چالش بزرگی به نظر برسد و هیچ‌ کسی هم انکار نمی‌کند که عادت کردن به آن نیازمند گذشت زمان است. اما به یاد داشته باشید که شما بخشی از یک تیم هستید، تیمی که شامل مطب ما، دندان‌پزشک عمومی شما و خودتان می‌شود! وقتی همه با هم کار کنند دستیابی به هدفتان امکان‌پذیر گرددد: لبخندی جذاب که تا پایان عمر خواهید داشت.

مشکلات هدگیر ارتودنسی

گاهی اوقات کودکان در پوشیدن هدگیرشان با مشکلات عمده‌ای مواجه می‌شوند. این مشکلات عمدتاً از نوع اجتماعی هستند. بیماران کم سن و سال وقتی با دورنمای پوشیدن هدگیر مواجه می‌شوند نگران این هستند که پوشیدن هدگیر باعث شود به نظر برسد که آنها به دهانشان افسار بسته‌اند.
پوشیدن هدگیر چندان جالب نیست اما ممکن است برای فرایند درمان شما ضروری باشد. با دقت از دستورالعمل‌های متخصص ارتودنسی خود پیروی کنید و به ‌این ‌ترتیب روند درمان زودتر از آنچه فکر می‌کردید به پایان می‌رسد. فداکاری کوتاه‌مدتی که اکنون از خود نشان می‌دهید کاملاً ارزش لبخندی سالم و زیبا را دارد.

کاربردهای هدگیر ارتودنسی

گاهی اوقات براکت ها به تنهایی برای جابجایی دندان‌ها به موقعیت صحیح شان کافی نیستند یا نمی‌توانند مشکل مربوط به روابط فکی یا مشکل مربوط به رشد فک‌ها را برطرف کنند. در چنین شرایطی ممکن است متخصص ارتودنسی  به شما پیشنهاد دهد تا از سایر دستگاه‌ها استفاده کنید. هدگیر ارتودنسی نامی عمومی برای وسیله‌ای است که بخشی از آن بیرون از دهان می‌ماند و نیروی کافی برای جابجایی صحیح دندانها و هدایت رشد صورت فراهم می‌کند.
شایعترین کاربرد هدگیر، استفاده جهت اصلاح دیسکرپنسی های ساژیتال می باشد. هدگیر از طریق قلاب های فلزی یا یک فیس بو به براکتها یا پلاک متحرک فک بالا متصل می‌شود. پد گردنی یا یک پوشش پارچه ای پس سری از هدگیر پشتیبانی می‌کند. هدف هدگیر کند کردن یا متوقف کردن رشد فک بالا است و به این ترتیب به کاهش و یا جلوگیری از ایجاد اورجت شدید کمک می کند.
به علاوه می‌توان از هدگیر جهت ایجاد فضایی بیشتر برای مرتب کردن دندان‌های کج استفاده کرد. در این موارد هدگیر از طریق بندها و تیوب های دندانهای آسیای بزرگ به این دندانها متصل می گردد و کمک می‌کند تا این دندان‌های آسیا در دهان به سمت عقب بروند و فضا برای دندان‌های جلویی باز شود.

زمان بندی استفاده از هدگیر ارتودنسی

یک نکته کلیدی در کاربرد هدگیر، همکاری بیمار است. لازم است بیماران همکاری عالی داشته و مطمئن باشند که هدگیر بنابر ساعات تجویز شده در شبانه روز از سوی پزشک، مورد استفاده قرار می‌گیرد. معمولاً این ساعات به ندرت کمتر از ۱۶ ساعت هستند. بخش عمده‌ای از این ساعات می‌تواند مربوط به اوقات خواب باشد اما در هنگام روز نیز باید استفاده شود. چون مشکل هر فردی متفاوت است، میزان زمان مورد نیاز برای پوشیدن هدگیر نیز توسط متخصص ارتودنسی شما معین خواهد شد.
با توجه به نوع خاص هدگیری که استفاده می‌کنید، نکات مهمی وجود دارند که باید آنها را بدانید. احتمالاً مهمترین آنها این مورد است: به‌منظور کارآمدی هرچه بهتر هدگیر، شما باید با دقت از دستورات مربوط به پوشیدن هدگیرتان پیروی کنید که به این معنا است که هر روز به اندازه ساعات تجویزشده توسط پزشک، هدگیرتان را بپوشید. اگر شب‌ها هدگیر را می‌پوشید و یک شب فراموش کردید آنرا بپوشید، باید مدت‌زمان شب قبل را به ساعات پوشیدن روز بعد اضافه کنید در غیر این صورت هر چه در هفت روز قبل تلاش کرده‌اید به باد خواهد رفت!

کاربرد هدگیر ارتودنسی برای بیماران در حال رشد

معمولاً هدگیر در بیماران در حال رشد مورد استفاده قرار می‌گیرد تا به لحاظ ارتوپدیک از طریق کند کردن یا متوقف نمودن رشد فک بالا، اورجت را اصلاح کند و به فک پایین امکان جبران دهد. در کاربردهای ارتوپدیک لازم است هدگیر تقریباً ده تا چهارده ساعت در روز پوشیده شود تا مؤثر واقع شود که معمولاً بازه زمانی بین شش تا هجده ماه را در برمی‌گیرد و این مقدار بستگی دارد به شدت ناهنجاری و اینکه میزان رشد بیمار چقدر است.
هدگیر همچنین در بزرگسالان ولی برای اهدافی متفاوت استفاده می‌شود. یک سناریوی معمول برای کاربرد هدگیر در بزرگسالان مربوط است به زمانی که چند دندان کشیده شده‌اند و دندان‌های جلویی به عقب کشیده می شوند. وقتی فضاهای مربوط به دندان‌های کشیده شده بسته شوند، دندان‌های پشت فضا تمایل دارند رو به‌ جلو حرکت کنند و دندان‌های واقع در جلوی فضا به سمت عقب بروند. در چنین مواقعی متخصص ارتودنسی به منظور حفظ انکوریج نمی‌خواهد که دندان‌های عقبی به جلو بیایند. هدگیر برای حفظ انکوریج به کار می‌رود.متخصص ارتودنسی از بیماران با چنین شرایطی ممکن است بخواهد تا آنجا که امکان دارد هدگیر را بپوشند. در واقع برای اکثر بزرگسالان ممکن است این مقدار هشت تا ده  ساعت در روز باشد اما هرچه بیشتر باشد بهتر است. به‌ عبارت ‌دیگر در کاربردهای دندانی بهترین سناریو پوشیدن مستمر هدگیر برای ۲۴ ساعت در روز است. شما می‌توانید فقط هنگام غذاخوردن یا مسواک زدن هدگیر را بردارید.

• نحوه استفاده از هدگیر

• ابتدا تیوب های بزرگی را پیدا کنید که به بندهای دندان‌های عقبی شما متصل هستند.
• اکنون که تیوب واقع در یک طرف دهانتان را پیدا کرده‌اید. بدون اینکه فشار زیادی وارد کنید سیم داخلی فیس بو را به دهانه تیوب وارد کنید.
• سپس سیم داخلی طرف دیگر فیس بو را وارد دهانه تیوب طرف مقابل کنید، بعد آنرا به سمت پشت دهانتان هل بدهید تا سیم را به طور کامل وارد تیوب ها کنید.
• وقتی  هر دو سیم را وارد کردید، سپس باید پد گردن را طبق راهنمایی ارتودنتیست تان  تنظیم کنید. به یاد داشته باشید که جلوی فیس بو را نگه دارید تا مطمئن شوید وقتی پد را تنظیم می‌کنید کمان داخلی از تیوب ها بیرون نزند. نوار گردنی یا پس سری باید تنها توسط ارتودنتیست شما تنظیم گردد.

نکات استفاده از هدگیر

برای اینکه هدگیر ارتودنسی شما طبق برنامه عمل کند مهم است دستورالعمل‌های ما را درباره بهداشت و مراقبت به کار گیرید. در ابتدای استفاده از هدگیر تا زمانی که به آن عادت کنید ممکن است خیلی راحت نباشید. خوشبختانه اگر هدگیر ارتودنسی را به طور مرتب استفاده کنید در عرض چند روز این ناراحتی برطرف خواهد شد. ممکن است ارتودنتیست شما  پیشنهاد دهد از مسکن‌های رایج مثل ایبوپروفن یا غذای سبک استفاده کنید تا کم‌کم به هدگیر عادت کنید.
به علاوه مهم است یاد بگیرید که چطور به نحوی صحیح و ایمن هدگیر را بپوشید و آنرا بیرون بیاورید. برای جلوگیری از بروز هر نوع حادثه‌ای، هنگام دویدن، شنا کردن یا انجام ورزش‌های دارای تماس بدنی از پوشیدن هدگیر خودداری کنید. به یاد داشته باشید هر زمان که قرار است در مطب ویزیت شوید آنرا همراه خود بیاورید.

درد دندان ها هنگام استفاده از هدگیر

درد دندان‌ها هنگام جویدن یا هنگامی که دندان‌ها را لمس می‌کنید، امری عادی است. معمولاً بزرگسالان ۱۲ تا ۲۴ ساعت پس از نصب هدگیر، درد را تجربه می‌کنند اما بیماران جوان ‌تر زودتر واکنش نشان می دهند (مثلاً دو تا شش ساعت بعد).  به طور معمول درد ناشی از کاربرد هدگیر پس از چند روز از بین می‌رود اما ممکن است برای چند هفته هم طول بکشد. عده کمی از بیماران از دندان ‌درد دائمی شکایت می‌کنند. وقتی درد از بین رفت بعید نیست که دوباره ظاهر شود و تعداد کمی از دندان‌ها را درگیر کند. اما باز هم این درد از بین می‌رود. به دلیل جابجایی دندانها، میزان درد در اوقات مختلف بین دندان‌های مختلف متفاوت است.
نکته کلیدی برای رهایی هرچه سریع ‌تر از حساسیت دندانها آن است که به طور مستمر هدگیر پوشیده شود حتی وقتی دندان‌ها کمی درد می‌گیرند. اگر از پوشیدن هدگیر دست بکشید موقتاً دندان ‌درد شما بهبود می‌یابد اما به محض آنکه دوباره هدگیر را بپوشید علائم مجدداً ظاهر خواهند شد. همچنین گاهی ممکن است روی دندان‌های آسیا اندکی حس لقی را تجربه کنید. این امر عادی است و نشانه آن است که هدگیر به درستی کار می‌کند. با این‌ حال اگر درد غیرعادی را حس کردید، به این نتیجه رسیدید که بند مربوط به دندانهای آسیا (همان دندانی که هدگیر وارد آن شده) شل شده یا حس کردید که ظاهراً هدگیر به درستی تنظیم نشده، همه این موارد نشانه وجود یک مشکل است. در این صورت بلافاصله با مطب ما تماس بگیرید.

در آوردن هدگیر

• ابتدا با نگه‌داشتن جلوی فیس بو پد گردن را از جایش بردارید، سپس به آرامی قلاب روی نوار گردنی را جدا کنید تا فشار برداشته شود. بعد می‌توانید طرف دیگر نوار را فیس بو آزاد کنید.
• سپس قسمتی از فیس بو را که آنجا سیم‌های داخلی و بیرونی در یک طرف دهان به هم متصل شده‌اند، بگیرید و به آرامی رو به‌ جلو بکشید تا قسمت کمانی فیس بو از تیوب ها آزاد شود سپس آنرا رها کنید، سیم طرف دیگر را هم به همین منوال بردارید. اگر با هر نوع مقاومتی مواجه می شوید به ‌هیچ ‌وجه با قدرت بیشتر آنرا نکشید بلکه سعی کنید از زاویه‌ای دیگر آنرا درآورید.
• همیشه دقیقاً آن‌طور که متخصص ارتودنسی تان به شما نشان داده، هدگیر را خارج کنید. اگر دراین‌ باره دقت نکنید ممکن است به گونه‌ها، لب‌ها، صورت یا حتی چشم هایتان آسیب برسانید.
• تا زمانی که بندها را جدا نکرده‌اید هرگز اقدام به خارج کردن هدگیر ننمایید.
• هرگز سعی نکنید وقتی هدگیر روی صورتتان است آنرا در جایش محکم کنید.
• هرگز به کسی اجازه ندهید وقتی هدگیر روی صورتتان است آنرا بگیرد یا بکشد. اعضای خانواده یا دوستی که از هدگیر استفاده نمی‌کند ممکن است نداند که این کار چه خطری در پی دارد.

انواع هدگیر

هدگیر ارتودنسی  انواع متعددی دارد که هر یک به منظور بهترین کارایی برای وضعیتی خاص طراحی شده‌اند. ما طرح درمانی را برنامه‌ریزی خواهیم کرد تا نیازهای اختصاصی شما را در بر گیرد و مناسب ‌ترین نوع هدگیر را برای شما انتخاب می کنیم، به علاوه درباره نحوه استفاده و مراقبت از هدگیر نیز شما را راهنمایی خواهیم نمود.

هدگیر گردنی

یکی از رایج‌ ترین انواع هدگیر، هدگیر دارای نوار گردنی است. این وسیله دارای سیم U شکلی است که به بندهای موجود روی دندان‌های عقبی شما متصل می‌شود و نیز دارای پدی است که پشت گردن قرار می‌گیرد. این وسیله برای کند کردن رشد فک بالا و تسهیل رشد فک پایین به کار می‌رود. معمولاً این مانور برای اصلاح رشد فک در افرادی توصیه می‌شود که فک پایین شان عقب بوده و در حال رشد باشند.
به علاوه هدگیر گردنی می‌تواند جهت عقب بردن دندانهای آسیای فک بالا مفید واقع شود. این روند به ارتودنتیست کمک می‌کند تا فضای لازم برای مرتب کردن دندان‌های جلویی را فراهم کند یا اورجت بیش‌ از حد را کاهش دهد. گاهی اوقات هم این نوع هدگیر به عنوان انکوریج برای نگه ‌داشتن دندان‌های عقبی به کار می‌رود وقتیکه دندان‌های جلویی به عقب کشیده می شوند.

هدگیر پس‌سری

وسیله‌ای دیگر از خانواده هدگیر که دارای سیم متصل به دندان‌هاست به ‌اضافه بندی که پشت و بالای سر قرار می‌گیرد. معمولاً این نوع هدگیر به‌ منظور جلوگیری از رشد عمودی فک بالا بکار می رود. مثلاً می‌توان از آن در مورد افرادی استفاده کرد که هنگام لبخند زدن لثه‌ بیش‌ از حد نمایان می‌شود و فک بالایشان هنوز در حال رشد است.

هدگیر ترکیبی

جهت فشار در این نوع هدگیر، بین کشش رو به بالا و کشش از پس گردن است. به دلیل پیچیدگی، این نوع هدگیر کاربرد متداولی ندارد. هرچند ممکن است برای افرادی توصیه شود که متخصص ارتودنسی قصد دارد تا آنجا که ممکن است دندانهای آسیای بالا را به صورت موازی به سمت عقب ببرد.