عصب کشی دندان

عصب کشی دندان چیست؟

اکثر افراد حداقل یکبار اصطلاح عصب کشی دندان به گوششان خورده است. که برخی اوقات به اشتباه «عصب کُشی» تلفظ می شود- یا «روت کانال» این عنوان از سه کلمه Root به معنای ریشه و Canal به معنای مجرا و Therapy به معنی معالجه تشکیل شده که مفهوم کلی آن معالجه مجرای ریشه دندان است و شاخه ای از دندان پزشکی به نام اندو یا اندودنتیکس محسوب میشود و شامل دانش و اعمال معالجه و حفظ ریشه دندان است.
این شاخه وظیفه تشخیص و درمان پالپ های آماسی و بیمار شده را به عهده دارد.طبق توضیحات داده شده درمان ریشه با روت کانال تراپی یعنی درمان دندانی که بخاطر پوسیدگی گسترده مجاور اتاق عصب در معرض از دست رفتن است. این موضوع برای افراد همیشه سوال برانگیز است اغلب افراد بر این باورند که ممکن است آینده ی دندان خود پس از انجام عصب کشی دندان به خطر بیفتد و دندانشان ضعیف شود.

که البته اصرار و توصیه ی بیشتر دندان پزشکان برای روکش کردن دندانی که عصب کشی شده است این باور را در مراجعین ایجاد میکند که دندان عصب کشی شده ضعیف، حساس و شکننده شده است. به همین دلیل سوالاتی که در ذهن مراجعین پیش می آید اغلب یکسان است.
پاسخ تعدادی از سوالات متداول مرتبط با این موضوع را از دکتر امید دیانت، استادیار بخش اندونتیکس دانشکده دندان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و متخصص جراحی و درمان ریشه دندان جویا شدیم.

درمان ریشه یا همان اندودنتیکس

زمانیکه کانال های داخل دندان درمان میشود اصطلاحا می گویند درمان ریشه انجام شده است. هدف این درمان از بین بردن عفونت یا درد از داخل دندان، حفظ دندان به جای کشیدن و یا جایگزینی با دندان مصنوعی است و کسانی که قصد انجام ارتودنسی را دارند باید در صورت تشخیص متخصص ارتودنسی در ابتدا دندان های خراب خود را عصب کشی کنند.

کانال هایی در داخل ریشه ی دندان وجود دارد که از بافت نرمی به اسم پالپ پر شده اند. پالپ از عروق خونی و اعصاب و بافت زمینه ای ساخته شده. که به این بافت نرم در اصطلاح عمومی با نام عصب دندان شناخته شده است.
درمان ریشه می تواند در یک یا دو جلسه انجام شود و شامل مراحل؛ معاینات اولیه تشخیصی و رادیوگرافی ها تهیه و سپس بی حسی است.
پس از اینکه دندان بی حس شد داخل تاج دندان حفره ای ایجاد میشود که از وسایل کوچک و ظریف سوهان مانند (به نام فایل) برای خارج کردن پالپ (عروق و اعصاب) و تمیز کردن و شکل دادن کانال های دندان از ناحیه تاج تا انتهای ریشه استفاده می کنند. پس از اینکه پاک سازی و شکل دهی به اتمام رسید، کانال های ریشه به وسیلع ی ماده لاستیک مانندی پر می شود تا فضای کانال های دندان مهر و موم شود.

در اکثر موارد روی این فضا پانسمان موقتی جهت بستن حفره قرار داده می شود. که در جلسات بعد این پانسمان توسط دندان پزشک به منظور ترمیم نهایی دندان برداشته می شود و در صورت نیاز روکش روی دندان قرار می گیرد.اگر ساختار دندان جهت نگه داشتن ترمیم کافی نباشد، اندودنتیست یا دندان پزشک وسیله ای را داخل دندان قرار می دهد تا گیرایی کافی جهت قرار دادن ترمیم نهایی تامین شود.
در هر کدام از ریشه های دندانی تعداد کانال های موجود با دندان درمان ریشه یا همان اندودنتیکس چیست؟ سین دیگر متفاوت است. بطوری که دندان های جلو معمولا یک یا دو کانال و دندان های عقب سه یا هار کانال دارند.

از کجا بفهمیم دندان به درمان ریشه نیاز دارد؟

برای فهم این موضوع علایمی مانند درد خود به خودی، درد شبانگاهی، افزایش حساسیت به سرما یا گرما، حساس شدن به احساس درد حین جویدن، تغییر رنگ دندان، ورم کردن، خروج چرک از لثه و دردناک شدن غدد لنفاوی در ناحیه سر و گردن نشان دهنده این است که شاید دندان شما به این نوع درمان نیاز دارد. البته گاهی انقدر وسعت پوسیدگی دندان زیاد است که حتی اگر چنین علایمی هم ظاهر نشده باشند می بایست از درمان ریشه برای ترمیم این پوسیدگی استفاده کرد.

آیا دندان بعد از معالجه ریشه، رنگش تیره می شود؟

خیر در گذشته این تغییر رنگ اتفاق می افتاد اما امروزه با توجه به رشد علو ظهور تکنیک های تازه در علم دندان پزشکی احتمال این تغییر رنگ خیلی کم و در واقع ناچیز است البته اگر اتفاق هم بیفتد، به کمک روش های سفیدکردن یا روکش های چینی و لمینت می توان با آن مقابله کرد.

واژه عصب کُشی صحیح است یا عصب کِشی؟

امروزه پروسه درمان ریشه بسیار حرفه ای تر از گذشته انجام می شود و مراحل درمان شامل خارج کردن پالپ دندان (عصب و عروق)، پاک سازی و شکل دهی کانال ها، ضدعفونی کردن آنها و سپس مهر و موم کردن و پرکردن ریشه با مواد سازگار با بدن است. بنابراین عصب کُشی واژه کاملا غلطی است. در حالی که واژه عصب کِشی اقدام جزئی از مراحل فوق محسوب شده و لفظ درمان ریشه یا درمان کانال ریشه، اصطلاح صحیحی است.

آیا عصب کشی دندان را ضعیف می کند؟

عصب کشی، دندان را ضعیف نمی کند، بلکه پوسیدگی دندان است که باعث ضعیف شدن آن می شود. در حقیقت دندان های پوسیده نسبت به دندان های سالم به دلیل تخریب ساختار نسج دندان، ضعیف تر هستند. در جریان پرکردن دندان یا عصب کشی، تقریبا تمام ساختارهای آسیب دیده و خراب شده دندان خارج و با ماده پرکردنی مناسب پر می شود.
که البته برخی از این مواد پرکردنی حتی می توانند ساختار دندان تخریب شده را تقویت هم کنند، بنابراین عصب کشی دندان، دندان را ضعیف نمی کند، بلکه پوسیدگی دندان است که باعث ضعیف شدن آن می شود. البته ساختار دندان ها بعد از عصب کشی به دلایل مختلف از جمله تغییر رطوبت، تاثیر موادی که در پروسه درمان ریشه استفاده می شود و… دچار تغییراتی می شوند، ولی براساس مطالعات، این تغییرات تاثیری در افزایش ضعیف شدن دندان ها ندارند.