ارتودنسی متحرک

آشنایی با مزایا و معایب ارتودنسی متحرک

در ارتودنسی متحرک همان‌گونه که از نام آن پیدا است، بریس متحرک به کار برده می‌شود. البته این بریس متحرک باید شب و روز در دهان باشد تا بهترین نتیجه ممکن از درمان به دست آید. ارتودنسی متحرک معمولاً فقط بر روی دندان‌های بالا انجام می‌شود. بریس متحرک با گیره‌هایی فلزی در جای خود نگه داشته می‌شود که در جلو و عقب دندان‌ها قرار می‌گیرد. در دهان گذاشتن بریس متحرک به هیچ وجه دردناک و ناراحت کننده نیست.

متخصص ارتودنسی

بریس متحرک با دقت و متناسب با شکل دهان و دندان‌ها برای هر بیمار تهیه می‌شود. متخصصین کلینیک تخصصی ارتودنسی دکتر داودیان از بریس‌های متحرک برای درمان نامنظمی‌های خفیف دندان‌ها استفاده می‌کنند. طول دوره درمان به شدت بی‌نظمی و نامرتبی دندان‌ها، تعهد بیمار به درمان و همکاری وی و عامل‌های متعدد دیگر بستگی دارد.

ارتودنسی متحرک چیست؟

بریس متحرک روی دندان‌ها جا می‌افتد و از صفحه‌ای پلاستیکی تشکیل می‌شود که گیره‌های فلزی آن را در جای خود نگه می‌دارد؛ اسکروها (پیچ‌ها) یا فنرهای فلزی نیز دندان‌ها را حرکت می‌دهد. ارتودنسی متحرک در مقایسه با ارتودنسی ثابت کاربرد کمتری دارد، چون کنترل روی حرکت دندان‌ها در روش متحرک محدودتر است. در هر حال ارتودنسی متحرک برای اصلاح مشکلات ساده‌تر، به ویژه برای کودکان خردسال به کار برده می‌شود و گاهی از آن به عنوان بخشی از طرح درمان، قبل از ارتودنسی ثابت استفاده می‌شود.

ساز و کار تاثیرگذاری ارتودنسی متحرک

سازو کار ارتودنسی متحرک و ثابت یکسان است، سیم‌های بریس در طول درمان به گونه‌ای محکم می‌شود که دندان‌ها را به سمت موقعیت مورد نظر حرکت دهد. از ارتودنسی متحرک عموماً برای درمان مشکلات جزئی مربوط به نامرتبی دندان‌های فک بالا بهره گرفته می‌شود.

نواع ارتودنسی متحرک

بریس متحرک از سه بخش فعال، نگهدارنده و صفحه پایه تشکیل می‌شود. دو بخش فعال و نگهدارنده انواع گوناگون دارند و ترکیب‌های متفاوتی از این دو بخش در تهیه بریس‌های متحرک مختلف به کار برده می‌شود. گاهی دو بخش فعال مختلف در یک بریس متحرک گنجانده می‌شود تا دو حرکت متمایز انجام شود.

ارتودنسی نامرئی متداول‌ترین نوع ارتودنسی متحرک است. پلاک‌ها یا الاینرهای ارتودنسی نامرئی تقریباً دیده نمی‌شوند و شبیه پلاستیک شفاف است. وسایل ارتودنسی نامرئی در لابراتوار دندانپزشکی به طور سفارشی طبق قالبی ساخته می‌شود که متخصص ارتودنسی از دندان‌های بیمار گرفته است. هر پلاک باید به مدت دو هفته هر روز 22 ساعت در دهان قرار داده شود، پس از این مدت پلاک تعویض می‌شود. با تعویض هر پلاک وضعیت بهبود می‌یابد و دندان‌ها به موقعیت نهایی هدف نزدیک‌تر می‌شود. در ارتودنسی نامرئی به طور متوسط 18 تا 30 پلاک ظرف مدت متوسط یک سال به کار برده می‌شود.

دستگاه هالی

یکی ازدستگاه‌های ارتودنسی هالی نام دارد که دارای یک قوس لبی (بخش فعال) و قید یا گیره آدام (بخش نگهدارنده) است. دستگاه هالی عموماً در صورت جلو بودن بیش از حد دندان‌های بالا به کار برده می‌شود. بخش کمانی شکل دندان‌های پیشین را به سمت داخل می‌کشد و قید دندان‌های عقب را محکم نگه می‌دارد تا بخش فعال را تقویت کند و دستگاه تاثیر لازم را به جا بگذارد. دستگاه هالی با انجام چند تغییر به عنوان ریتینر یا پلاک نگهدارنده پس از ارتودنسی نیز به کار برده می‌شود.

پلاک متحرک با فنر زد (Z) شکل

پلاک فنر زد یکی از دستگاه‌های ارتودنسی متحرک است که دندان‌ها را به سمت بیرون فشار می‌دهد. این پلاک نسبتاً کوچک و غیرقابل تشخیص از یک فنر زد شکل (بخش فعال) و بخش‌های نگهدارنده تشکیل می‌شود. از آنجایی که فقط روی دندان‌های عقب و فنر زد شکل پشت دندان قرار داده می‌شود تا بتواند آن را رو به بیرون فشار دهد، هیچ بخشی از پلاک بجز لبیال بو در جلوی دندان دیده نمی‌شود.

بریس فانکشنال

بریس فانکشنال گونه‌ای از ارتودنسی متحرک است که بر رشد فک‌ها و موقعیت دندان‌های جلو اثر می‌گذارد و عموماً از آن برای اصلاح دندان‌های خرگوشی استفاده می‌شود. بریس فانکشنال انواع متفاوتی دارد که تویین بلاک پرکاربردترین نوع آن است. تویین بلاک از دو بریس تشکیل می‌شود که همزمان با قرار گرفتن روی دندان‌های بالا و پایین اثر لازم را به جا می‌گذارند. اگر چه عادت کردن به بریس‌های فانکشنال قدری طول می‌کشد، اما بیماران معمولاً تویین بلاک را بهتر از بقیه پلاک‌های فانکشنال تحمل می‌کنند و بهتر با آن صحبت می‌کنند. بریس‌های فانکشنال نیز باید مانند تمام بریس‌های متحرک به طور تمام‌وقت استفاده شود و فقط برای غذا خوردن، ورزش کردن سنگین یا تمیز کردن از دهان درآورده شود. بریس فانکشنال تقریباً همیشه پس از ارتودنسی ثابت و گاهی مدت کوتاهی همزمان با آن مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ریتینر متحرک

دندان‌ها پس از اتمام درمان ارتودنسی متحرک به سرعت به سمت موقعیت اولیه حرکت می‌کنند و دندان‌ها دوباره نامرتب می‌شوند. بنابراین دندان‌ها باید در وضعیت جدید مرتب شده نگه داشته شود تا لثه‌ها و استخوان‌های فک محکم شوند. نتیجه به دست آمده با استفاده‌ی چند ساله از ریتینر یا نگهدارنده متحرک حفظ می‌شود.

مراحل ارتودنسی متحرک

مرحله اولیه درمان ارتودنسی متحرک شامل دو ویزیت دندانپزشکی می‌شود:

جلسه اول: از دندان‌های فک بالا قالب گرفته می‌شود. این جلسه فقط پنج دقیقه طول می‌کشد. قالب گرفته شده برای تهیه بریس به لابراتوار فرستاده می‌شود. بریس پس از حدود یک هفته آماده می‌‌شود.
جلسه دوم: بریس به راحتی روی دندان‌های فک بالا قرار داده می‌شود. متخصص روش گذاشتن و درآوردن بریس را به بیمار آموزش می‌دهد و بیمار چند بار این کار را تمرین می‌کند.

راحتی بیمار در طول ارتودنسی متحرک

از آنجایی که دندان‌ها تحت فشار در حال حرکت‌اند، در ابتدا اندکی دردناک و حساس هستند. ممکن است داخل لب‌ها و گونه‌ها زخم شود که به سرعت در مدت چند روز بهبود می‌یابد. صحبت کردن با وجود بریس در دهان نیز در شروع استفاده از بریس قدری دشوار است. البته اگر بیمار بریس را در تمام ساعات شبانه‌روز طبق دستور متخصص ارتودنسی در دهان داشته باشد، به تدریج به آن عادت می‌کند و می‌تواند شیوه صحبت کردن با آن را در مدت چند روز یاد بگیرد.

تنظیم و محکم کردن بریس

بیمار باید هر 6 هفته یک بار برای تنظیم و محکم کردن بریس به کلینیک مراجعه کند. متخصص ارتودنسی از بیمار می‌خواهد بریس را در بیاورد تا بتواند سیم‌های آن را خارج از دهان تنظیم کند. تنظیم در مدت 5 دقیقه تمام می‌شود و بریس به دهان برگردانده می‌شود. دندان‌ها پس از هر ویزیت قدری درد می‌گیرد، البته شدت درد به اندازه درد ابتدای درمان نیست.

چه زمانی باید از بریس متحرک استفاده کرد؟

اگر می‌خواهید دندان‌ها را صاف و مرتب کنید، باید به صورت تمام‌وقت، هنگام صرف غذا و خواب، از بریس استفاده کنید. درآوردن بریس فقط در زمان‌های زیر مجاز است:

هنگام مسواک زدن دندان‌ها در صبح و شب
پس از صرف غذا به منظور تمیز کردن بریس
هنگام شرکت در ورزش‌های تماسی پربرخورد مانند راگبی و هنرهای رزمی. اما اگر فوتبال، هاکی یا شنا کار می‌کنید، باید بریس را در دهان نگه دارید.

چطور باید بریس متحرک را خارج آورد؟

بریس را از روی گیره‌های عقب بگیرید و به آرامی پایین بکشید. بریس را هنگام خارج بودن از دهان در جعبه محافظ نگه دارید. لازم به یادآوری است که ساخت بریس جدید هزینه جداگانه‌ای را دربر دارد.

مراقبت از بریس متحرک

برای این که بریس متحرک تمیز بماند، آن را یک بار در هفته در محلول نگهدارنده و تمیزکننده غوطه‌ور کنید. بریس را می‌توانید با مسواک و آب نیز تمیز کنید؛ برای پاک کردن بریس از خمیردندان استفاده نکنید. از گذاشتن و درآوردن مکرر بریس خودداری کنید، چون این کار بریس را ضعیف می‌کند و باعث شکستن آن می‌شود. در صورت مواجهه با هرگونه مشکل با ما تماس بگیرید تا در اولین فرصت به شما وقت داده شود.

زمان اتمام درمان

پس از مرتب شدن دندان‌ها از آن‌ها قالب گرفته می‌شود. در این حالت متخصص از بیمار می‌خواهد که از بریس فقط هنگام خواب استفاده کند تا دندان‌ها به موقعیت جدید عادت کنند. پس از آن درمان کامل می‌شود و متخصص پایان دوره استفاده از بریس را اعلام می‌کند.

هزینه ارتودنسی متحرک

هزینه ارتودنسی متحرک با توجه به امکان انتخاب از بین بریس‌های متفاوت و طرح‌های درمانی منحصر به فرد برای هر بیمار به مورد خاص هر فرد بستگی دارد.