ارتودنسی دیمون چیست؟
ارتودنسی دیمون (Damon) یکی از انواع سیستم‌های ارتودنسی سلف لیگیتینگ (خود بازشونده) است. در روش دیمون براکت‌ها قابلیت باز و بسته شدن خودکار دارند. به عبارت دیگر وایر (سیم) ارتودنسی بدون نیاز به کش یا گره استیل بر روی براکت‌ها نگه داشته می‌شود. براکت دیمون درب کشویی کوچکی دارد که پس از قرارگیری وایر داخل آن بسته می‌شود. از آنجا که در ارتودنسی دیمون، براکت‌ها در کل دوره درمان ارتودنسی، بر روی دندانها ثابت می‌مانند، در نتیجه ارتودنسی به روش دیمون نیز یکی از انواع ارتودنسی ثابت شناخته می‌شود. به دلیل پیشرفته بودن و عملکرد خودکار براکت‌های دیمون، این روش ارتودنسی در بین سایر روش‌های ارتودنسی بیشتر مورد استقبال قرار می‌گیرد.
تفاوت براکت‌ها در ارتودنسی دیمون و ارتودنسی معمولی
در براکت‌های سنتی معمولا” از الاستیک‌هایی با عنوان اورینگ برای حفظ وایر درون براکت استفاده می‌شود. عیب این حالت این است که کشی که دور براکت قرار می‌گیرد، سبب فشردن وایر روی براکت و ایجاد اصطکاک زیادی می‌گردد که برای حرکت دندان لازم است بر این اصطکاک غلبه شود. در حالیکه براکت‌های دیمون، وایر را به صورت غیر فعال درون براکت نگه می‌دارد بنابراین نیروی وارد شده برای حرکت دادن دندانها در ارتودنسی دیمون از روش سنتی کمتر خواهد بود.
تاریخچه شکل‌گیری ارتودنسی دیمون
از سال ۱۹۳۵ ایده براکت های با درب های خود باز شونده (Self ligating) شکل گرفت. طی سالها طرح های زیادی ثبت گردید ولی تنها موارد معدودی به بازار عرضه شد تا اینکه درسال ۱۹۷۲ شرکت Ormco سیستم Edgelock را ارائه کرد. طی دهه های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ کمپانی های زیادی براکت های Self ligating خودشان را تولید کردند که بر اساس دو رویکرد فعال یا غیر فعال بودن مقاومت براکت‌ها در برابر حرکت سیم ارتودنسی با یکدیگر تفاوت داشتند.
اولین نمونه از سیستم ارتودنسی دیمون در سال ۱۹۹۶ توسط دکتر دوایت دیمون به وجود آمد. پس از انجام آزمایش‌ها و تحقیقات بیشتر نمونه‌ی دوم و پیشرفته‌تر این سیستم در سال ۲۰۰۰ معرفی شد. برای تولید نسخه‌ی دوم دستورالعمل‌هایی به منظور افزایش کاربرد و کیفیت این سیستم تنظیم شده بود تا بتواند به دندانپزشک برای درمان راحت‌تر و سریعتر بیمار کمک کند. نسخه‌های اول و دوم ارتودنسی دیمون توانستند تا حد قابل توجهی انتظارات را برآورده کنند اما سازندگان آن تصمیم به بهبود بیشتر نسخه‌های موجود گرفتند.
به دنبال تقاضا برای براکت‌های سرامیکی با کیفیت و با دوام، در نهایت در سالهای ۲۰۰۳ و ۲۰۰۴، براکت‌های دیمون MX و نمونه‌های دیمون ۳ هیبریدی به تولید رسیدند. این نمونه‌ها به صورت بسیار موفقیت‌آمیزی می‌توانستند به صاف کردن دندانها کمک کنند. در ادامه به منظور افزایش کیفیت نمونه‌های موجود و افزایش رضایت بیماران، نمونه Damon Forum به وجود آمد. در طول سالها آزمایش و تحقیق برای ایجاد و بهبود سیستم ارتودنسی دیمون، مهم‌ترین هدف سازندگان آن ساخت سیستمی بوده است که دچار مشکل اصطکاک نبوده و بتوان به روند حرکت و جا به جایی دندان سرعت ببخشد.
کاربردهای ارتودنسی دیمون
ارتودنسی دیمون به دلیل مکانیزم پیشرفته براکت‌های خود باز شونده، در درمان انواع ناهنجاری‌های دندانی از جمله موارد زیر کاربرد دارد:
- درمان ناهنجاری‌های شدید دندانی بدون نیاز به کشیدن دندان
- وسیع کردن قوس دندانی فک بالا مخصوصاً در بزرگسالان
- درمان ناهنجاری‌های دندانی در افرادی که بافت نگهدارنده دندانی ضعیفی دارند. (به دلیل کاهش قابل توجه نیروی وارد شده به دندان در ارتودنسی دیمون )
انواع براکت‌های دیمون
همانطور که در بخش قبلی ذکر شد، همواره سازندگان براکت‌های ارتودنسی دیمون به دنبال بهبود عملکرد این سیستم ارتودنسی بودند. به همین خاطر تا کنون انواع مختلفی از براکت‌های خود باز شونده دیمون ارائه شده است. در سال ۱۹۹۶ اولین مدل براکت های دیمون معرفی شد. این سیستم تکامل بیشتری یافت تا اینکه در سال ۲۰۰۰ فرم دوم آن عرضه گردید. این مدل با ارائه تعدادی دستورالعمل در خصوص مراحل کار با این براکت ها تکمیل شده بود. بعدا” در سالهای ۲۰۰۴ و ۲۰۰۵ تقاضا برای براکت های سرامیکی مستحکم و با دوام با تولید Damon 3 Hybrid و Damon MX برآورده شد. در حال حاضر آخرین مدل تکامل یافته براکت های دیمون، نسل Damon Q و براکت های Damon Clear می باشد. Damon Q نسبت به نسل پیشین خود یعنی Damon 3MX ضمن برخورداری از اندازه و ابعاد کوچکتر، قابلیتهای اضافه تری نظیر تیوب های افقی و عمودی کمکی و تنوع بیشتر تورک برای براکت های گوناگون دارد.
مزایای ارتودنسی دیمون
ارتودنسی دیمون به دلیل ویژگیهای پیشرفته‌ای که دارد، مزایای زیادی برای درمان هم برای بیمار و هم برای درمانگر (متخصص ارتودنسی) به همراه دارد. در ادامه به طور دقیق مزایای درمان مشکلات و ناهنجاری‌های دندانی با ارتودنسی دیمون مطرح شده است.
جلسات کوتاهتر و با فاصله بیشتر
استفاده از براکت‌های دیمون این مزیت را دارد که بیمار می‌تواند به جای هر 4 هفته یک بار، هر 10 هفته یک بار برای چکاپ براکت‌ها و وضعیت دندانها به مطب متخصص ارتودنسی مراجعه کند. در ارتودنسی دیمون از اُرینگ برای نگه داشتن وایرها استفاده نمی‌شود، در نتیجه نیازی به تعویض و چکاپ مکرر وجود ندارد.
از سویی دیگر، به دلیل باز و بسته شدن آسان براکت‌های دیمون، تعویض وایر ارتودنسی سریعتر و آسان‌تر انجام می‌شود. در نتیجه مدت زمان جلسات دوره‌ای در ارتودنسی دیمون به طور محسوسی کمتر از ارتودنسی ثابت خواهد بود.
بهداشت بهتر دهان و دندان
به دلیل اینکه در ارتودنسی دیمون از اورینگ استفاده نمی‌شود، تمیز کردن اطراف براکت‌ها بسیار آسان‌تر انجام می‌شود. همچنین یکی از مواردی که سبب نازیبا شدن دندانها در طول دوره درمان ارتودنسی می‌شود، تغییر رنگ کش‌ها است. علاوه بر این، کش‌های ارتودنسی خیلی زود پلاک‌های میکروبی را جذب کرده و سبب افت بهداشت دهان نیز می‌شوند. با حذف این کش ها در براکت‌های سیستم دیمون، دستگاه‌ها می‌توانند به طور محسوسی سبب ارتقاء بهداشت دهان و دندان شوند.
تسهیل ارتودنسی بدون کشیدن دندان
کشیدن دندان در ارتودنسی معمولاً به این دلیل انجام می‌شود که فضای کافی برای مرتب شدن و حرکت سایر دندانها فراهم شود. سیستم دیمون به دلیل اصطکاک پایین‌تر و اعمال نیروی کمتر به دندانها می تواند به تدریج سبب افزایش پهنای قوس فکی همراه با تشکیل استخوان اطراف دندانها گردد. از سویی به دلیل مقدار نیروی اندک دیمون، برآمده شدن دندانهای جلویی در جریان درمان بدون کشیدن نسبت به ارتودنسی با براکت های معمولی کمتر خواهد بود.
بنابراین در مواردی که بنا به صلاحدید متخصص ارتودنسی گزینه ارتودنسی بدون کشیدن دندان مطرح گردد سیستم دیمون به خوبی این مسیر را تسهیل می‌کند. نکته ای که باید به آن دقت کرد این است که سیستم دیمون تنها یک ابزار با قابلیت تسهیل ارتودنسی بدون کشیدن است ولی تعیین کننده اصلی ارتودنتیست است که با در نظر گرفتن ویژگیهای اختصاصی صورت دندانی بیمار طرح درمان ارتودنسی را رقم زده و گزینه کشیدن یا نکشیدن را انتخاب می‌کند.
ایجاد لبخند عریض و فرم بهتر لب ها
یک مزیت بارز ارتودنسی به روش دیمون بهبود فرم صورتی و لبخند بیمار می باشد. در عمده موارد ردیف نمودن دندانها بدون کشیدن دندان، فرم بهتری برای لب‌ها و گونه‌ها ایجاد می کند. در حالیکه کشیدن دندان اغلب منجر به افت بافت‌های نرم و مسن‌تر به نظر رسیدن صورت بیمار می‌گردد. از سوی دیگر با افزایش سن، لب‌ها طی روندی طبیعی نازکتر می شوند بنابراین متخصص ارتودنسی تا حد ممکن از انتخاب گزینه کشیدن دندان پرهیز می‌کند. در واقع متخصص ارتودنسی علاوه بر ردیف نمودن دندانها، ایجاد فرم لبخندی زیبا را نیز مد نظر قرار می‌دهد. این امر با سیستم ارتودنسی دیمون قابل کاهش می باشد.
احساس ناراحتی کمتر بیمار
سیستم دیمون را می‌توان به عنوان یکی از بهترین روش‌هایی دانست که برای جلوگیری از درد و ناراحتی بیشتر بیمار در طول فرآیند درمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. در واقع می‌توان گفت به دلیل مقدار نیروی کمتری که به دندانها توسط براکت‌های دیمون وارد می‌شود، تنها در حدود یک چهارم براکت‌های معمولی است. در نتیجه به دلیل کاهش فشار بر روی دندانها، احساس درد و ناراحتی بیمار نیز قدری کاهش می‌یابد.
از آنجایی که براکت‌های دیمون قابلیت باز و بسته شدن خوکار دارند نیازی به بستن وایر ارتودنسی با کش یا گره‌های استیل بر روی براکت‌ها نیست. این امر ناراحتی بیمار را بالاخص به دلیل انتهای تیز گره‌های استیل که به طور معمول در مورد براکت‌های سنتی به چشم می‌خورد کاهش می‌دهد.
معایب ارتودنسی دیمون
هزینه بالاتر نسبت به بقیه روش‌ها
یکی از دلایل اصلی هزینه بالای سیستم ارتودنسی دیمون استفاده از براکت‌ها و سیم‌های ارتودنسی است. ساز و کار متفاوت و پیشرفته بودن سیستم دیمون نسبت به بریس‌های معمولی باعث هزینه‌های بالای این روش نسبت به هزینه‌های ارتودنسی معمولی است.
عدم امکان انتخاب رنگ کش برای کودکان
یکی از بخش های مورد علاقه کودکان در درمان ارتودنسی انتخاب رنگ کش‌های دور براکت‌ها می‌باشد. به گفته دکتر کَنگیالوسی، انتخاب رنگ کش ها سبب می‌شود بیماران احساس کنند بیشتر در پروسه درمان دخیل هستند. با این حال براکت‌های دیمون، خود باز شونده بوده و به کش‌های دور براکت (اورینگ) نیازی ندارند.
مشکل در مراحل انتهایی ردیف کردن دندانها
از آنجا که براکت‌های دیمون از اسلات بزرگ و غیرفعالی برخوردار هستند اصطکاک کمی بین وایر و براکت وجود دارد. این امر سبب تسریع روند اولیه ردیف شدن دندانها می گردد ولی پیاده نمودن جزئیات دندانی را در مراحل انتهایی ارتودنسی مشکل می‌کند.
هزینه و قیمت ارتودنسی دیمون چقدر است؟
برای درمان ارتودنسی معمولاً هزینه دقیق بعد از معاینه توسط متخصص ارتودنسی تعیین می‌شود چراکه هزینه ارتودنسی وابسته به نوع درمان و میزان ناهنجاری دندان ها می‌باشد. به همین دلیل قیمت‌ها به صورت حدودی درج خواهند شد و بعد از انجام معاینات هزینه نهایی به بیمار اعلام خواهد شد.