آشنایی با ارتودنسی به روش دیمون (Damon)

معایب الاستیک ارتودنسی چیست؟

در براکت های سنتی معمولا” از الاستیک هایی با عنوان اورینگ برای حفظ وایر درون براکت استفاده می شود. عیب این حالت این است که کش سبب فشردن وایر روی براکت و ایجاد اصطکاک زیادی می گردد که برای حرکت دندان لازم است بر این اصطکاک غلبه شود. در حالیکه سیستم دیمون وایر را به صورت غیر فعال درون براکت نگه می دارد بنابراین کَسری از مقدار نیروی متداول برای حرکت دندانها مورد نیاز می باشد.

تاریخچه سیستم دیمون

اولین نمونه از سیستم ارتودنسی دیمون در سال ۱۹۹۶ توسط دکتر دوایت دیمون به وجود آمد. پس از انجام آزمایش‌ها و تحقیقات بیشتر نمونه‌ی دوم و پیشرفته‌تر این سیستم در سال ۲۰۰۰ معرفی شد. برای تولید نسخه‌ی دوم دستورالعمل‌هایی به منظور افزایش کاربرد و کیفیت این سیستم تنظیم شده بود تا بتواند به دندانپزشک برای درمان راحت‌تر و سریع‌تر بیمار کمک کند. نسخه‌های اول و دوم ارتودنسی دیمون توانستند تا حد قابل توجهی انتظارات را برآورده کنند اما سازندگان آن تصمیم به بهبود بیشتر نسخه‌های موجود گرفتند.

به دنبال تقاضا برای براکت‌های سرامیکی با کیفیت و با دوام، در نهایت در سال‌های ۲۰۰۳ و ۲۰۰۴، براکت‌های دیمون MX و نمونه‌های دیمون ۳ هیبریدی به تولید رسیدند. این نمونه‌ها به صورت بسیار موفقیت‌آمیزی می‌توانستند به صاف کردن دندان‌ها کمک کنند. در ادامه به منظور افزایش کیفیت نمونه‌های موجود و افزایش رضایت بیماران، نمونه Damon Forum به وجود آمد. در طول سال‌ها آزمایش و تحقیق برای ایجاد و بهبود سیستم ارتودنسی دیمون، مهم‌ترین هدف سازندگان آن ساخت سیستمی بوده است که دچار مشکل اصطکاک نبوده و بتوان به روند حرکت و جا به جایی دندان سرعت ببخشد.

براکت های دیمون

در سال ۱۹۹۶ اولین مدل براکت های دیمون معرفی شد. این سیستم تکامل بیشتری یافت تا اینکه در سال ۲۰۰۰ فرم دوم آن عرضه گردید. این مدل با ارائه تعدادی دستورالعمل در خصوص مراحل کار با این براکت ها تکمیل شده بود.

بعدا” در سالهای ۲۰۰۴ و ۲۰۰۵ تقاضا برای براکت های سرامیکی مستحکم و با دوام با تولید  Damon 3 Hybrid و Damon MX برآورده شد. در حال حاضر آخرین مدل تکامل یافته براکت های دیمون، نسل Damon Q و براکت های Damon Clear می باشد. Damon Q نسبت به نسل پیشین خود یعنی Damon 3MX ضمن برخورداری از اندازه و ابعاد کوچکتر، قابلیتهای اضافه تری نظیر تیوب های افقی و عمودی کمکی و تنوع بیشتر تورک برای براکت های گوناگون دارد. سیستم ارتودنسی دیمون از سال ۱۳۸۷ ه.ش. توسط شرکت تهران اتکال وارد ایران نیز شده است، تعداد کیس های درمان شده با این روش در دنیا تاکنون نزدیک به دو میلیون نفر و طی ۵ سال عرضه در ایران در حدود ۳۶۰۰۰ نفر برآورد می شود.

فروم دیمون چیست؟

برای اطمینان از ادامه این روند تکامل و تأمین بهترین محصولات برای جلب رضایت بیماران، فُروم دیمون ایجاد شده است. فروم دیمون متشکل از تعدادی متخصص ارتودنسی از سراسر دنیا است که به صورت حرفه ای براکت های دیمون را با عنوان بخشی از سیستم مطب خود بکار می گیرند. فروم دیمون شامل نشست های منظم سالیانه است که تمایل به جلب بیش از یکهزار متخصص ارتودنسی از سراسر جهان دارد که می خواهند بیشتر بیاموزند و تجربیات خود را در این زمینه با یکدیگر به اشتراک گذارند و بدین ترتیب درمانهایشان را ارتقاء دهند.

مزایای سیستم دیمون

ارتودنسی با سیستم دیمون مانند انواع دیگر آن دارای مزایای مختص خودش است، در ادامه به مزایای سیستم دیمون اشاره خواهیم کرد:

جلسات کوتاهتر و با فاصله بیشتر

براکت های دیمون نیازمند ملاقات های ۱۰ هفته یکبار بجای هر چهار هفته براکت های سنتی می باشد، زیرا از اُرینگ برای نگه داشتن وایر ها استفاده نمی شود که نیاز به تعویض و چکاپ مکرر داشته باشد و از سوی دیگر فلسفه سیستم دیمون افزایش تدریجی نیروها است.
به علاوه مطابق مطالعه ای از نوع Systematic Review در سال ۲۰۱0 به دلیل باز و بسته شدن آسان درب براکت های Self ligating، گذاشتن و برداشتن وایر ارتودنسی آسانتر بوده و طول مدت جلسات دوره ای (Chairtime) نسبت به براکت های معمولی به طور محسوسی کاهش می یابد.

سرعت درمان با ارتودنسی دیمون

سیستم دیمون از تیوب محکمی بهره می گیرد که وایرهای ارتودنسی می توانند به خوبی داخل آن حرکت کرده و عمل کنند. تمامی فعالیت وایرهای اولیه دراین سیستم روی سطح بیرونی تیوب و نه کف آن می باشد که کاملا” برعکس نحوه عملکرد براکت های معمولی است. در براکت های سنتی سیم ارتودنسی روی قاعده براکتها برای کنترل دندانها بسته می شود. در حالیکه فعالیت روی سطح بیرونی تیوب ها با نیروهای اندک اجازه می دهد ناردیفی دندانها خیلی سریعتر برطرف شده و همزمان رفع چرخش های دندانی و عمودی کردن دندانهای خوابیده صورت گیرد. این امر در سیستم دیمون نسبت به براکت های معمولی به لحاظ مکانیکی کارآمدتر است.

حضور یک درب محکم که وایرها را نگه می دارد اجازه می دهد الاستیک های بین فکی زودتر و با اثرات منفی جانبی کمتری مورد استفاده قرار گیرند. این به طور قطع سبب تسریع درمان می شود. تحقیقاتی نظیر مطالعه Tagawa نشان می دهد که طول درمان با بکارگیری سیستم دیمون به طور میانگین تا ۷ ماه سریعتر از دستگاه های ارتودنسی دیگر می باشد. این به آن خاطر است که بنابر مطالعه Vourdouris سیستم دیمون نسبت به براکت های Self ligating فعال، ۹۹.۵ درصد اصطکاک پایین تری دارد و در قیاس با براکت های ارتودنسی معمولی از اصطکاکی به میزان ۹۹.۸ درصد کمتر برخوردار می باشد. Berger گزارش می دهد که چنین میزان کاهش یافته ای از اصطکاک سبب کوتاه شدن طول کل دوره درمان می گردد.

تسهیل ارتودنسی بدون کشیدن دندان

کشیدن دندان در ارتودنسی بیشتر به این دلیل انجام می شود که فضای مورد نیاز برای کشیدن دندان انجام شود و همچنین ناهنجاری های مربوط به فک را می توان با نظر پزشک با کشیدن دندان و پس از آن ارتودنسی انجام داد. سیستم دیمون به دلیل اصطکاک پایین تر و اعمال نیروی کمتر به دندانها می تواند به تدریج سبب افزایش پهنای قوس فکی همراه با تشکیل استخوان اطراف دندانها گردد. از سویی به دلیل مقدار نیروی اندک دیمون، برآمده شدن دندانهای جلویی در جریان درمان بدون کشیدن نسبت به ارتودنسی با براکت های معمولی کمتر خواهد بود. بنابراین در مواردی که بنا به صلاحدید متخصص ارتودنسی گزینه ارتودنسی بدون کشیدن دندان مطرح گردد سیستم دیمون به خوبی این مسیر را تسهیل می کند. نکته ای که باید به آن دقت کرد این است که سیستم دیمون تنها یک ابزار با قابلیت تسهیل ارتودنسی بدون کشیدن است ولی تعیین کننده اصلی متخصص ارتودنسی است که با در نظر گرفتن ویژگیهای اختصاصی صورتی دندانی بیمار طرح درمان ارتودنسی را رقم زده و گزینه کشیدن یا نکشیدن را انتخاب می کند.

ایجاد لبخند عریض و فرم بهتر لب هایک مزیت بارز ارتودنسی به روش دیمون بهبود فرم صورتی و لبخند بیمار می باشد. در عمده موارد ردیف نمودن دندانها بدون کشیدن دندان، ساپورت بهتری برای لب ها و گونه ها ایجاد می کند. از سوی دیگر با افزایش سن، لب ها طی روندی طبیعی نازکتر می شوند بنابراین تا حد ممکن از انتخاب گزینه کشیدن دندان پرهیز می کنیم. این امر با سیستم ارتودنسی دیمون قابل کاهش می باشد. در واقع هدف ما علاوه بر ردیف نمودن دندانها، اهداء لبخندی عریض و زیبا به بیمار است. از اینرو ما برای درمان ارتودنسی هر فرد ضمن در نظر گرفتن صورت، نیمرخ و لب ها، پیش بینی وضعیت انساج نرم او را در دهه های ۴۰ و ۵۰ زندگی نیز مدنظر قرار می دهیم.

افزایش بعد عرضی قوس دندان توسط سیستم دیمون

مطالعات CT روی بیماران دیمون نشان می دهد که این سیستم می تواند سبب افزایش بعد عرضی قوس دندانی با حفظ دندانها درون استخوان فک گردد. این قابلیت تکامل بعد عرضی قوس دندانی سبب کاهش نیاز به کشیدن دندان و درمان های تهاجمی نظیر استفاده از RPE (باز کننده سریع فک بالا) و جراحی فک می شود. تحقیقات رو به گسترش بیشتری نشان می دهد که سیستم دیمون سبب افزایش بعد عرضی قوس های دندانی بدون نیاز به RPE می گردد. یک تحقیق مقایسه ای توسط Mikulencak نشان داد که سیستم دیمون تغییرات محسوسی به لحاظ آماری و بالینی در ابعاد عرضی قوس های فکی بعد از درمان ایجاد کرده بود. همچنین در مقایسه با یافته های منتشر شده از کیس های RPE، مطالعه نتیجه می گیرد که اختلاف معنی داری بین میزان tipping مولرها در جریان افزایش عرض قوس های دندانی بین سیستم غیر تهاجمی دیمون و RPE وجود ندارد.
به علاوه RPE در بیماران بالغ نمی تواند سبب گسترش عرضی فک بالا گردد زیرا درز میانی کام در اواخر دهه دوم زندگی کاملا” بسته می شود. در حالیکه سیستم دیمون در افراد بالغ نیز بر اساس فلسفه اعمال نیروی سبک در گذر زمان می تواند با حفظ استخوان دور دندانها سبب افزایش بعد عرضی قوس دندانی گردد.

احساس ناراحتی کمتر بیمار

سیستم دیمون را می توان به عنوان یکی از بهترین روش هایی دانست که برای جلوگیری از درد و ناراحتی بیشتر بیمار در طول فرآیند درمان مورد استفاده قرار می گیرد. در واقع می توان گفت که این روش به دلیل سرعت بسیار بالایی که در درمان دارد بسیار مورد توجه قرار گرفته است و در عین حال می توان گفت که این سیستم امروزه توسط برخی از متخصصان بیشتر توصیه می شود مقدار نیروی وارده به دندانها توسط سیستم Self ligating غیرفعال دیمون به دندانها تنها در حدود یک چهارم براکت های معمولی است. در این روش، ارتودنسی با وایرهای بسیار سبک ۰۱۴ ساخته شده از آلیاژ مس، نیکل و تیتانیوم (CuNiTi) آغاز می گردد. این وایرها از آنجا که نسبت به قوس طبیعی عریض تر هستند شکلی غیرآناتومیک دارند.  بدین ترتیب در روش دیمون ضمن افزایش سرعت حرکت دندانها، احساس درد و ناراحتی بیمار نیز قدری کاهش می یابد.

از دیگر دلایلی که باعث می شود سیستم دیمون بیشتر مورد توجه قرار گیرد را می توان عدم نیاز به کشیدن دندان دانست. در واقع شما در این سیستم درمانی دیگر نیازی به کشیدن دندان نیست. همین امر باعث می شود که میزان دردی که بیمار تحمل می کند، بسیار کم باشد. در بسیاری از سبک های سنتی که قبلا برای ارتودنسی مورد استفاده بود، دندانپزشک را مجبور می کرد که برخی از دندان ها را بکشد. همین امر باعث می شد که بیمار درد بسیار زیادی را تحمل نماید.

قابلیت باز و بسته شدن براکت دیمون

به علاوه در سیستم ارتودنسی دیمون لبه های براکت ها کاملا” شکل داده شده تا حتی الامکان کمتر باعث ناراحتی انساج دهانی شوند. افزودن استاپ هایی نیز روی وایرهای دیمون مانع از حرکت وایرها از محل تعیین شده  و تحریک بافتهای دهان می گردد.

از آنجایی که براکت های دیمون قابلیت باز و بسته شدن خودکار دارند نیازی به بستن وایر ارتودنسی با کش یا گره های استیل روی براکت ها نیست. این امر ناراحتی نسوج بیمار را بالاخص به خاطر انتهای تیز گره های استیل که به طور معمول در مورد براکت های سنتی به چشم می خورد کاهش می دهد. برتری دیگر عدم استفاده از کش و گره استیل نیاز کمتر برای تنظیم و محکم کردن اتصال وایر به براکت ها مانند ارتودنسی با براکت های معمولی می باشد.

بهبود بهداشت دهان و دندان

یکی از مهم ترین مسائلی که باعث می شود از روش دیمون استفاده بسیار گسترده ای شود را می توان بهداشت دهان و دندان دانست. سخت بودن رعایت بهداشت در روش های سنتی یکی از معضلاتی بود که باعث می شد پس از طی دوران درمانی، فرد انتظار خرابی را در چند دندان خود داشته باشد. این مسئله در روش دیمون وجود ندارد و همین مسئله باعث می شود بسیاری از بیماران برای ارتودنسی به روش دیمون علاقمند شوند. باید در نظر داشته باشید که به دلیل تسریع روند درمانی در این روش شما می توانید انتظار داشته باشید که پوسیدگی دندان و بیماری های مربوط به لثه به کمترین میزان برسد. همچنین در نظر داشته باشید که میزان بیماری های مربوط به پوسیدگی دندان نیز در این روش بسیار اندک بوده و شما می توانید با خیال راحت این فرآیند درمانی را مورد استفاده قرار دهید.

رفع نیاز به هدگیر

هدگیر ارتودنسی ابزاری برای هم ترازی و موازی کردن فک است که با قرار گرفتن در قسمت های معین سر سبب می شود فک شخص کشش زیادی در آن ایجاد شود. این هدگیر ها یک سیم W یا U شکل قوی به آن‌ها متصل هستند که این سیم ها داخل یک لوله می باشند و در صورت یا به قسمت بیرونی ارتودنسی در درون دهان قرار می گیرند. این هدگیر با ایجاد نیرو در مهره های گردن و استخوان گردن سبب رشد فک پایین و کند شدن رشد فک بالا‌ یا ماگزیلا برای رفع مشکل اورجت می شود. هرچند با توجه به نتیجه فوق العاده هدگیر ارتودنسی اما به دلیل ظاهر نا معقول هیچ بیماری علاقه ای به استفاده از آن ندارد.

امروزه پیشرفت های زیادی در عملکرد وسایل دندانپزشکی و روش‌های ارتودنسی صورت گرفته است؛ که به معنی زمان درمان کمتر و فشار فیزیکی کمتر است. در نهایت بیماران در برگزیدن نوع ارتودنسی خود انعطاف پذیری و انتخاب های بیشتری دارند؛ که می توانند درمان رضایتمند و تجربه لذت بخش را داشته باشند.

ارتودنسی دیمون در ظاهر مانند ارتودنسی های فلزی قدیمی است با این تفاوت در آن‌ها دیگر از کشهای لاستیکی (بیشتر در هدگیر ارتودنسی کاربرد دارد) برای محکم کردن براکت ها استفاده نمی شود و در نتیجه فشاری بین دندان‌های بیمار ایجاد نمی شود. همچنین این ارتودنسی ظاهر زیباتری نسبت به روش‌های قدیمی و هدگیر ها دارد. مطالعه ای از نوع Systematic Review در سال ۲۰۱۰ نشان می دهد که میزان برآمده شدن ثنایاها توسط براکت های Self ligating نسبت به براکت های معمولی به مقدار اندکی ولی محسوس به لحاظ آماری کمتر بوده است.
در واقع نیروهای سبک مورد استفاده در سیستم دیمون از فشار عضله لب چندان بیشتر نیست. در نتیجه بیش از آنکه در مراحل اولیه ارتودنسی، دندانهای جلویی برآمده شوند، فشار عضله لب سبب بروز Lip bumping effect می گردد که طی آن دندانها در جریان ردیف شدن به مسیرهای با مقاومت کمتر یعنی به سمت عقب و طرفین حرکت داده می شوند.

معایب سیستم دیمون

هزینه بالاتر نسبت به بقیه روش ها

یکی از دلایل اصلی هزینه بالای سیستم ارتودنسی دیمون استفاده از براکت ها و سیم های ارتودنسی است. تنوع سیم های ارتودنسی و براکت ها در این سیستم زیاد و باعث افزایش هزینه ها می شود. ساز و کار متفاوت سیستم دیمون نسبت به بریس های معمولی باعث هزینه های بالای این روش نسبت به هزینه های ارتودنسی معمولی است. در ارتودنسی دیمون از مکانیسم پیشرفته برای درمان ارتودنسی استفاده می شود. در این روش از براکت هایی استفاده می شود که به راحتی قابل باز و بسته شدن هستند. همچنین برای افرادی که تمایل دارند در مدت کوتاه درمان های ارتودنسی انجام شود، سیستم ارتودنسی دیمون بهترین انتخاب است. اما هزینه سیستم ارتودنسی دیمون بالا است.

عدم امکان انتخاب رنگ کش برای کودکان!

یکی از بخش های مورد علاقه کودکان در درمان ارتودنسی انتخاب رنگ کش های دور براکت ها می باشد. به گفته دکتر کَنگیالوسی، انتخاب رنگ کش ها سبب می شود بیماران احساس کنند بیشتر در پروسه درمان دخیل هستند. با این حال براکت های سیستم دیمون، خود باز شونده بوده و به کش های دور براکت (اورینگ) نیازی ندارند.

مشکل در مراحل انتهایی ردیف کردن دندانها

از آنجا که براکت های Self ligating دیمون از اسلات بزرگ و غیرفعالی برخوردار هستند اصطکاک کمی بین وایر و براکت وجود دارد. این امر سبب تسریع روند اولیه ردیف شدن دندانها می گردد ولی پیاده نمودن جزئیات دندانی را در مراحل انتهایی ارتودنسی مشکل می کند.

تفاوت اصلی سیستم دیمون با براکت

در واقع تفاوت اصلی سیستم دیمون با دیگر براکت های Self ligating، گذشته از برخی مزایای تکنیکی تلاش زیاد و پیگیر تولید کنندگان آن در امر آموزش، یادگیری و پیگیری کار با این سیستم در سراسر دنیا به منظور تکامل بیش از پیش دیمون می باشد تا جایی که طی این سالها همچنان در بازار فروش ارتودنسی پابرجا مانده است. در هر صورت براکت با عنوان یک ابزار ارتودنسی نمی تواند به تنهایی سبب بروز معجزه در درمان گردد، بلکه ارتودنتیستی که با آن کار می کند به مراتب نقش مهمتری در نتیجه ارتودنسی دارد.

نظر به مزایا و معایب هر روشی توصیه می گردد برای درمان ارتودنسی با سیستم دیمون به ارتودنتیستی مراجعه نمایید که با کار طولانی در این زمینه بتواند نتیجه بهتری را برای شما به ارمغان آورد. ما مفتخریم به اینکه از نخستین ارتودنتیست های بهره مند از این روش در درمان بیمارانمان از بدو ورود آن به ایران بوده ایم و در حال حاضر نیز بالغ بر ۷۰ درصد کیس های ارتودنسی ثابت  ما به روش دیمون درمان می شوند.

سوالات متداول ارتودنسی دیمون (Damon)