درمان شکاف لب با ارتودنسی

پیشرفت تکنولوژی به رشته دندانپزشکی هم رسیده و ارتودنسی هم از این قاعده مستثنی نیست. درمان شکاف لب و کام یکی از نمونه های پیشرفت شگرف در علوم دندانپزشکی محسوب می شود.

ارتودنسی و درمان شکاف لب

شکاف لب و کام عارضه‌ای مادرزادی است که در انواع و شدت‌های مختلف در نوزادان مشاهده می‌شود. شکاف لب یا لب‌شکری به حالتی گفته می‌شود که شکاف در اطراف لب بالا وجود داشته باشد. اما منظور از شکاف کام حالتی است که حفره‌ای در سقف دهان، موسوم به سخت‌کام یا نرم‌کام، مشاهده شود و دو طرف کام در زمان رشد جنین در رحم به هم متصل نشده باشد. شکاف لب و کام گاهی یک‌طرفه و گاهی دوطرفه است. از آنجایی که لب و کام جداگانه رشد می‌کنند، ممکن است نوزاد فقط شکاف لب یا کام داشته باشد یا دچار هر دو بدشکلی باشد.

متخصص ارتودنسی در زمینه اصلاح رشد صورت و دندان درآوردن کودکان دچار شکاف لب یا کام یا ناهنجاری‌های صورت و جمجمه از بدو تولد تا دوران بلوغ به یاری کودکان و خانواده‌شان می‌آیند. روش های درمان شکاف لب با ارتودنسی یکی از کارآمد ترین روش ها است. این گروه از متخصصین عملکرد و ریخت‌شناسی در حال تغییر صورت در اثر پیشرفت درمان و رشد را ارزیابی می‌نمایند.

درمان لب شکری کودکان با ارتودنسی

در ارتودنسی کودکان، نخستین ارزیابی ارتودنسی کودکان مبتلا به ناهنجاری شکاف لب و یا کام باید پیش از درآمدن نخستین دندان شیری انجام شود. بررسی رشد صورت، به ویژه رشد فک‌ها هدف این معاینه به شمار می‌رود. متخصصین ارتودنسی کلینیک تخصصی ارتودنسی دکتر داودیان طرح‌های درمانی خاصی را برای رفع نیازهای کوتاه‌مدت و بلندمدت کودک تهیه می‌کنند.

پس از ارزیابی اولیه و انجام نخستین مرحله درمان ممکن است شیوه رشد صورت و دندان‌های کودک تا مدت مدیدی صرفا تحت نظر متخصص ارتودنسی باشد و اقدام دیگری انجام نشود. اما مرحله نهایی ارتودنسی با هدف مرتب کردن دندان‌ها پس از درآمدن دندان‌های دائمی شروع می‌شود.
برای دریافت مشاوره و کسب اطلاعات بیشتر درباره روش‌های درمانی مناسب با مشکلتان در کلینیک متخصص ارتودنسی دکتر داودیان می‌توانید از طریق شماره تماس‌های88875145– 66520980 با مشاورین و دستیاران ما تماس حاصل فرمایید و از طریق تلگرام سوالات خود را از متخصصین ما بپرسید.

عوارض شکاف لب و کام

تغذیه: نوزادان لب شکری معمولا با مشکلاتی در شیر خوردن از سینه مادر و یا مکیدن شیشه شیر مواجه می‌شوند.
گفتار: اگر کودک فقط دچار بدشکلی شکاف لب باشد، رشد گفتار معمولاً به شیوه طبیعی یا با حداقل مشکل انجام می‌شود. اما کودکان دچار شکاف لب و کام یا فقط شکاف کام غالباً باید تحت نظر متخصص گفتاردرمانی باشند تا دیر حرف زدن یا اشتباهات احتمالی آنها درمان شود.
شنوایی: احتمال بروز مشکلات شنوایی در کودکانی که لب‌شکری متولد می‌شوند، بیشتر از دیگر کودکان نیست. با این حال کاهش قدرت شنوایی در اثر وجود مایع در گوش (تجمع مایع در گوش میانی) و عفونت گوش میانی (اوتیتیس مدیا) در کودکان دچار شکاف کام، با یا بدون شکاف لب شیوع بالایی دارد.
مشکلات دندانی: مشکلاتی در فرم و ترتیب دندان‌ها و نیز در هنگام رویش دندان‌های شیری و دائمی ایجاد می‌شود که در اینجا روش‌‌های ارتودنسی نقش مهمی را ایفا می‌کند.

روش های درمان شکاف لب و کام

کودکان دچار شکاف مادرزادی لب یا کام عموما به خدمات درمانی گوناگونی نیاز دارند که تمام آن‌ها باید به طور همزمان در طول سال‌های آتی زندگی انجام شود. گروه متخصص درمان شکاف کام و ناهنجاری‌های صورت و جمجمه متشکل از متخصصین رشته‌های مختلف در کنار یکدیگر بهترین درمان ممکن را بر روی این کودکان انجام می‌دهند. این گروه از متخصصینی چون جراح پلاستیک، متخصص ارتودنسی و متخصص آسیب‌شناسی زبان و گفتار تشکیل می‌شود. البته پزشک اطفال، پرستاران، متخصص گوش و حلق و بینی، شنوایی‌سنج، روانشناس، مددکار اجتماعی و متخصص تغذیه نیز در روند درمان مشارکت دارند.
جراح شکاف لب و یا کام را معمولاً قبل از یک‌سالگی می‌بندد. دندانپزشک و متخصص ارتودنسی نیز فک و دندان‌ها را صاف و مرتب می‌کند.
آسیب‌شناس گفتار و زبان نیز بر تغذیه بیمار در دوران نوزادی و همچنین بر رشد زبان و گفتار وی در طول درمان نظارت دارد.

نقش ارتودنسی در درمان مبتلایان به شکاف لب

وقوع ناهنجاری های فک و صورت در کودکان علت های مختلفی دارد و می توان با توجه به نوع ناهنجاری آن را درمان کرد، در درمان شکاف لب با ارتودنسی، متخصص ارتودنسی سعی می‌کند رشد و نمو صورت و فک به شیوه صحیح انجام شود و بر روند دندان درآوردن کودک دچار شکاف یا بدشکلی صورت و جمجمه نظارت می‌کند و اصلاحات لازم را انجام می‌دهد تا دندان‌ها عملکرد مناسب داشته و زیبا و مرتب باشند. مراحل مختلف درمان فعال با توجه به طولانی بودن دوره درمان اکثر این بیماران با وقفه‌هایی از هم جدا می‌شود که طی آن‌ها یا هیچ درمانی انجام نمی‌شود یا اینکه درمان صرفاً حالت نگهدارنده دارد.

مراحل درمانهای ارتودنسی در مبتلایان به شکاف لب

متخصصین ارتودنسی علاوه بر ارائه درمان ارتودنسی در طول درمان در کنار دیگر متخصصین گروه درمانی ناهنجاری‌های شکاف لب و کام هستند و آن‌ها را از مشاوره تخصصی خود بهره‌مند می‌سازند. درمان ارتودنسی کودکان دچار شکاف لب و یا کام را می‌توان به چهار مرحله رشدی اصلی زیر تقسیم‌بندی کرد:
دوره ارتوپدی پیش از جراحی یا دوره نوزادی: کوچک کردن شکاف لب و یا کام به منظور عادی‌تر شدن شکل لب و بینی نوزاد و نظارت بر روند درآمدن دندان‌های شیری اهداف اصلی درمان ارتوپدی پیش از جراحی در دوران نوزادی به شمار می‌رود.

دندان‌های شیری (5 تا 6 سالگی)

با کاهش تعداد دفعات بستری شدن کودک هزینه کمتری به والدین و جامعه تحمیل می‌شود. پیچیدگی درمان این دوره متغیر است و عمل‌های گوناگونی چون چسب زدن لب، باریک کردن شکاف، پوشاندن شکاف، عقب بردن فک یا عمل‌های پیچیده‌تر ثابت کردن وسایل اصلاحی را دربر می‌گیرد. استفاده از این وسایل کمک می‌کند تا بسته شدن لب راحت‌تر انجام شود. مزیت کوتاه‌مدت درمان واضح است، اما اثرهای درازمدت آن مبهم و بحث برانگیز است. برخی پزشکان از وسایل ارتوپدی برای تغییر شکل بینی و یا کلوملا برای بهبود شکل پیش از ترمیم استفاده می‌کنند.

دندان‌بندی مختلط ( 7 تا 11 سالگی)

پس از درآمدن دندان‌های شیری احتمال بروز ناهنجاری‌های دندانی وجود دارد و ممکن است دندان ثنایا یا اضافی از کام بیرون بزند. درمان با وسایل ثابت معمولاً در زمان دندان‌بندی مختلط (یعنی وجود همزمان دندان‌های شیری و دائمی) یعنی بین 7 تا 9 سالگی و با هدف آماده‌سازی برای پیوند استخوان لثوی انجام می‌شود. کام باید مدتی با میله یا وسایل متحرک گسترده نگه داشته شود، چون استخوان پیوندی فک بالا نمی‌تواند شکل صحیح قوس را حفظ کند. احتمال دارد در این مدت اعمال کشش معکوس به سر با استفاده از گیره‌های مخصوص آغاز یا ادامه داده شود.

وجود دندان‌های دائمی (12 تا 18 سالگی)

درمان ارتودنسی نهایی پس از درآمدن دندان‌های دائمی شروع می‌شود. فک‌ها در صورت لزوم طی عمل جراحی یا ارتوپدی جابجا می‌شود تا اکلوژن (وضعیت روی هم قرار گرفتن دندان‌ها) و ارتباط دو فک با یکدیگر مناسب شود. همکاری نزدیک متخصص ارتودنسی با جراح، دندانپزشک عمومی و در صورت لزوم پریودنتیست برای موفقیت درمان ضروری است.

ثبت مراحل ارتودنسی

ثبت مراحل درمان ارتودنسی و پیشرفت حاصل شده بخشی ضروری از درمان شکاف لب و یا کام به شمار می‌رود، چرا که به دفعات برای ارزیابی نتایج درمان مورد استفاده قرار می‌گیرد:

• عکس در تمام مراحل درمان گرفته می‌شود.
• چنانچه گستردگی کام انجام شود، قالب‌گیری، عکس‌برداری و سفالومتری عقب به جلو برای ارزیابی نتایج درمان ضروری خواهد بود.
• تمام مراحل درمان از قبیل صاف کردن دندان ثنایا و گسترده کردن کام باید پیش از ارتودنسی انجام و ثبت شود.