به علت تغییرات هورمونی خانمهای باردار، ملاحظات درمانی ارتودنسی در دوران بارداری بسیار حائز اهمیت است.
آیا ارتودنسی و بارداری تداخل دارند؟
در میان عوامل سیستمیک نقش تغییرات هورمونی طی دوران حاملگی کاملاً آشکار است. هرچند وجود دستگاه های ارتودنسی ثابت به تنهایی نمی‌تواند موجب التهاب لثه و دندان شود، اما عواملی مانند دوران بارداری و بهداشت دهانی ضعیف در کنار هم می‌توانند باعث تسریع التهاب حاد لثه شوند که ممکن است بیماری که تحت درمان است، به ناراحتی پریودنتال مبتلا شود. تعداد بیمارانی که در بزرگسالی تحت درمان ارتودنسی قرار می‌گیرند افزایش یافته است. دستگاههای ارتودنسی می‌توانند به عنوان منبع بالقوه نگهدارنده پلاک و افزایش واکنش‌های التهابی حین حاملگی عمل کنند. معمولاً اکثر بیماران باردار، سالم هستند و نیازی نیست صرفاً به خاطر بارداری از درمان‌های دندانپزشکی محروم شوند.
تداخل ارتودنسی و زایمان
ژنژیویت حاملگی معمولاً در سه ماهه اول بارداری پدیدار می‌شود. این نوع التهاب لثه ناشی از افزایش میزان پروژسترون و استروژن است که موجب تشدید واکنش‌های التهابی لثه به محرک‌های موضعی می گردد. بنابر احتیاط بهتر است سیستم پریودنتال بیماران باردار تا آنجا که امکان دارد عاری از بیماری نگه داشته شود. حفظ سلامت دهانی در سطح مطلوب برای بیمار باردار خیلی مهم است و به شیوه‌ای کارآمد و ایمن قابل دستیابی است. توجه به تغییرات فیزیولوژیکی مرتبط با بارداری، اجرای معیارهای بهداشتی مرتبط با اشعه، تجویز داروها بر اساس اصول ایمنی داروها و زمان بندی منظم جلسات مراجعه جهت مدیریت توانمند عفونت دهانی به شیوه‌ای مناسب از جمله ملاحظات مهم هستند. با توجه به این احتمال که بیماری پریودنتال ممکن است روی بارداری تأثیر بگذارد، لازم است دندانپزشکان در حفظ بهداشت دهانی خانم های باردار نقش فعالی داشته باشند.
نکات طلایی ارتودنسی در دوران بارداری
بیماران در مورد حساسیت به مزه، بو و دمای محیطی از سطح هوشیاری بالایی برخوردارند. طعم‌ها و رایحه های ناخوشایند ممکن است حالت تهوع شدید و یا حتی عق زدن و استفراغ کردن را در پی داشته باشد، آب باید به خوبی در دسترس بیماران باشد و مدت‌زمان نشستن آنها روی صندلی دندانپزشکی به منظور درمان باید به حداقل ممکن برسد. جرمگیری، تسطیح ریشه و پالیش کردن دندانها ممکن است هر زمان برای حفظ بهداشت دهانی لازم باشد صورت گیرد. عکس‌برداری از دهان برای بیماران باردار خطری ندارد به شرط آنکه معیارهای محافظتی مانند استفاده از فیلم های سریع، پیش‌بند سربی و گردن بند تیروئید لحاظ گردند. در رابطه با قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس طی دوران بارداری، برای مقادیر کمتر از ۵ تا ۱۰ cGy هیچ نوع افزایشی در ناهنجاری مادرزادی مربوط به عقب‌ماندگی رشد درون رحمی گزارش نشده است و عکس‌برداری کامل از دهان فقط به میزان ۸x۱۰-۴ cGy اشعه تولید می کند. در صورت استفاده از فیلم با سرعت E، یک رادیوگرافی پانورامیک و یک بایت وینگ حدود یک سوم اکسپوژر عکس برداری کامل دهانی اشعه تولید می کند و پرسنل دندانپزشکی در هنگام عکس برداری از اصول ALARA ( اعمال اشعه به حداقل ممکن ) پیروی می‌کنند و تنها تصاویر مورد نیاز برای تشخیص بیماری گرفته خواهند شد.
نکاتی پیرامون درمان ارتودنسی در دوران حاملگی
- اجتناب از رادیوگرافی با اشعه X یا دارو درمانی مخصوصاً در سه ماهه اول بارداری
- پروسه های انتخابی گسترده مانند جراحی اکسپوژر دندان نهفته باید تا زمان پس از زایمان به تأخیر بیفتند.
- آب باید به خوبی در دسترس بیماران باشد و مدت زمان نشستن آنها روی صندلی دندانپزشکی به منظور درمان باید به حداقل ممکن برسد.
- حفظ بهداشت محیط دندان می‌تواند از بروز مشکلات بالقوه جلوگیری کند.
