اورژانس های ارتودنسی
در ابتدای درمان ارتودنسی اندکی طول می کشد تا به دستگاه های ارتودنسی عادت کنید. اگرچه انتظار می رود که بلافاصله پس از تنظیم دستگاه ها مقداری ناراحتی احساس کنید ولی نمی بایست اذیت شوید. خوشبختانه موارد حقیقی اورژانس ارتودنسی بسیار کم هستند.
مشکلات بعد از ارتودنسی
با عنوان یک قانون کلی در صورت تجربه درد شدید، شکستن بخشی از دستگاهها یا بروز مشکلی که نمی توانید آن را برطرف کنید باید با مطب ما تماس بگیرید. خارج از ساعات اداری تماس شما روی تلفنی اورژانسی هدایت شده و بدین ترتیب ارتباط شما مستقیما” با منشی مطب ما برقرار می گردد. لطفا” مستقیما” و بدون هماهنگی قبلی به مطب مراجعه نکنید. از طریق تماس به ما اجازه می دهید وقت مناسبی برای شما تنظیم گردد. حتی اگر شما نوبتی از پیش تنظیم شده دارید مرحمت کنید بلافاصله با ما تماس بگیرید تا در صورت نیاز وقت بیشتر یا ابزار معینی برایتان منظور شود.
ممکن است تعجب کنید اگر بدانید که شما می توانید بسیاری از مشکلات را به طور موقت خودتان برطرف کنید. پس از رفع اولیه ناراحتی همچنان ضروری است که در اسرع وقت با مطب ما تماس گرفته تا نوبتی برای ترمیم مشکل شما در نظر گرفته شود.
اجزاء دستگاه ارتودنسی ثابت
شما باید اسامی قسمت های مختلف دستگاه های ارتودنسی تان را بدانید تا درصورت لزوم بتوانید به طور دقیق ناحیه شکسته، آسیب دیده یا از جا درآمده را تشخیص دهید. این امر ضمن کمک به شما در رفع موقت مشکل، ما را نیز از طریق اطلاعاتی که در اختیارمان قرار می دهید در تنظیم نوبت مناسب یاری می رساند.
براکت ارتودنسی
براکت ها، نگین هایی فلزی یا سرامیکی هستند که مستقیما” روی سطح دندانها چسبانده می شوند.
سیم ارتودنسی (آرچ وایر)
سیمی است به شکل نعل اسب که به تمامی براکت ها متصل بوده و نیروی لازم جهت هدایت دندانها به موقعیت مناسب را فراهم می کند.
اورینگ
کش هایی بیرنگ یا رنگی به شکل دایره هستند که برای نگهداشتن سیم ارتودنسی درون براکت ها بکار می روند. البته براکت های سلف لیگیت نیازی به اورینگ ندارند.
لیگاچور فلزی
سیم های نازکی هستند که در مواردی بجای اورینگ از طریق گره زدن دور براکت ها برای حفظ سیم ارتودنسی بکار می روند.
بًند
حلقه هایی فلزی هستند که اغلب دور دندانهای کرسی عقب چسبانده می شوند. روی بند نیز براکتی خاص تحت عنوان تیوب برای عبور سیم ارتودنسی تعبیه شده است.
به علاوه قلابی برای اتصال کش ارتودنسی دارد. بندهای فک بالا تیوب جداگانه ای نیز برای اتصال هدگیر دارند. در سمت زبانی بندها نیز معمولا” گیره ای تحت عنوان کِلیت زبانی قرار دارد که در صورت برآمده شدن به آسانی توسط قاشق یا سر پاک کن مداد قابل اصلاح است.
کش (الاستیک)
الاستیک هایی هستند که معمولا” بین قلاب براکت های دو فک با هدف هدایت قوس های دندانی به موقعیت معین انداخته می شوند.
فنر (کویل)
فنرهایی هستند که بین براکت های ارتودنسی با رویکرد باز نمودن یا بستن فضا استفاده می شوند.
چِین
کش هایی مرکب هستند که از طریق اتصال به براکت ها به منظور حرکت دادن دندانها مورد استفاده قرار می گیرند.
قلاب
روی برخی براکتها، بندها و گاهی سیم ارتودنسی قلابی تعبیه شده است که به منظور اتصال کش ارتودنسی می باشد.
موارد اورژانسی ارتودنسی
گیر کردن غذا بین دندانها
این یک اورژانس واقعی نیست اما می تواند تا حدودی برای بیمار ناراحت کننده باشد. معمولا” به کمک نخ دندان ارتودنسی، یک مسواک بین دندانی یا خلال دندان می توان خرده غذایی را که بین براکت و دندانها گیر افتاده جابجا کرده و خارج نمود.
گم شدن اورینگ یا لیگاچور فلزی
اورینگ و لیگاچور فلزی به منظور حفظ وایر درون براکت به کار می روند. اگر از جای خود درآمده یا گم شده باشند با ما تماس بگیرید تا به شما بگوییم که آیا لازم است به صورت اورژانس مراجعه کنید یا خیر. با این حال چنانچه بقیه اورینگ ها و لیگاچورها سر جایشان هستند معمولا” جای نگرانی وجود ندارد.
خارج شدن اورینگ ارتودنسی
با حرکت دندانها سیم ارتودنسی که درون براکت ها قرار می گیرد ممکن است از انتهای دهان بیرون بزند و باعث آزار گونه گردد. سیم خارج شده را معمولا” می توان به آسانی به موقعیت درست برگرداند و یا آن را به گونه ای خم کرد تا از لثه ها و گونه فاصله بگیرد.
برای این منظور می توان از انتهای مسواک یا سر پاک کن یک مداد کمک گرفت. اگر آزار لب ها یا دهان ادامه یافت روی سیم مقداری موم ارتودنسی یا پنبه مرطوب بگذارید تا میزان تحریک کاهش یابد. اگر لازم شد سیمی را ببرید از یک ناخنگیر کوچک استفاده کنید که با آب شسته و در الکل استریل شده باشد. مواظب باشید که قسمت کوچک بریده شده وایر را قورت ندهید. لطفا” از بکار بردن ابزارهایی که امکان شکستن دستگاهها، آسیب به دندانها و لثه یا ایجاد مشکلات بزرگتر را دارند، بپرهیزید. در هر صورت در اولین فرصت برای تنظیم یک وقت اورژانس با مطب ما تماس بگیرید.
براکت یا بند شکسته
اگر بیمار یکی از غذاهای سختی را که توصیه شده باید در خلال ارتودنسی از آنها اجتناب کند، بخورد می تواند باعث کنده شدن براکت یا بند گردد. تخمین اولیه ما از کل طول درمان ارتودنسی شما بدون در نظر گرفتن شکستن دستگاهها می باشد. جدا شدن و شکستن براکت ها یا بندها باعث طولانی شدن درمان می گردد. اگر بند یا براکت هنوز به وایر ارتودنسی وصل است به حال خود باقی گذارید اما هدگیر یا الاستیک به آن وصل نکنید. اگر داخل دهان شما را همچنان آزار می دهد، می توانید با موم ارتودنسی روی آن را بپوشانید. در صورتیکه براکت یا بند شکسته کاملا” از دندان جدا شده است آن را نزد خود نگهداشته و برای نوبت تعیین شده همراه خود بیاورید.
چنانچه ظرف چند روز آینده نوبت ارتودنسی ندارید لطفا” برای تنظیم یک وقت اورژانس تماس بگیرید. اگر هم نوبت نزدیکی دارید ضروری است که پیش از مراجعه باز تماس بگیرید تا ما از داشتن وقت اضافه متناسب با مورد اورژانس شما اطلاع حاصل کنیم.
خارج شدن سپریتور
بسیاری از بیماران در ابتدای درمان سپریتور گذاشته شده را گم می کنند. از این بابت ناراحت نباشید، با این حال بهتر است برای اطلاع از لزوم جایگزینی سپریتور با مطب تماس بگیرید.
درد یا لقی دندانها
هنگامی که دستگاههای شما پیاده می شوند یا پس از تنظیمات دوره ای ممکن است مقداری ناراحتی یا درد روی دندانهای خود حس کنید. ما پیشنهاد می کنیم که طی روزهای نخست تا عادت کردن به دستگاهها غذاهای نرم بخورید. برای دردهای اندک می توانید از داروهای مسکن (بروفن یا استامینوفن) استفاده کنید. قرقره کردن آب نمک گرم نیز می تواند به میزان دو بار در روز کمک کننده باشد. برای این منظور یک قاشق چای خوری نمک را درون ۱۰۰ سی سی آب گرم بریزید و پس از هم زدن به مدت ۳۰ ثانیه قرقره کنید. یک حوله گرم و مرطوب روی سطح بیرونی فک نیز می تواند باعث کاهش درد گردد. لبها، گونه، زبان و دندانهای شما ممکن است طی چند روز اول حساس شوند. قراردادن موم ارتودنسی روی نواحی حساس یا لبه های تیز دستگاهها نیز مفید است. اگر علائم مزبور بدتر شدند یا بیش از ۲-۴ روز به طول انجامید شما باید با مطب تماس بگیرید.
طبیعی است که دندانها در خلال ارتودنسی مقداری لق شوند. این امر در واقع نشان دهنده حرکت کردن آنهاست. با این وجود در صورت مشاهده لقی بیش از اندازه دندانها حتما” با مطب تماس بگیرید.
زخم های دهانی
برخی بیماران استعداد بیشتری برای بروز زخم های دهانی متعاقب ارتودنسی و بالاخص طی روزهای نخست پیاده کردن دستگاهها دارند. در حالیکه ممکن است دستگاههای ارتودنسی خود عامل بروز این مشکلات نباشند، امکان تحریک یا تشدید بیشتر آنها در حضور براکت ها، آرچ وایر و تیوب بندها وجود دارد. نواحی متعددی از زخم یا قرمزی گونه، لبها یا زبان مکن است دیده شود. این یک حالت اورژانس نیست ولی می تواند به شدت برای بیمار ناراحت کننده باشد. به منظور کمک به التیام زخم و عادت کردن انساج دهانی به دستگاهها روی قسمت هایی که عامل زخم هستند موم ارتودنسی قرار دهید. شستشوی دهان با آب نمک گرم نیز کمک کننده است. به علاوه، تسکین سریع ممکن است با گذاشتن مقدار اندکی بی حسی موضعی (مثل پماد لیدوکایین) مستقیما” روی سطح زخمی با کمک یک سواب پنبه بدست آید. به بیمار آموزش دهید که این کار در صورت نیاز تکرار کند. در صورت ادامه ناراحتی به مدت بیش از چند روز با مطب ما برای تنظیم نوبت اورژانس تماس بگیرید.
شکستن یا گم کردن پلاک متحرک
اجزاء فلزی یا پلاستیکی ریتینرها و پلاک های متحرک ممکن است بشکنند یا دچار اعوجاج شوند. این امر می تواند مانع نشست صحیح آنها شود. در این صورت دیگر پلاک را داخل دهان نگذارید و برای تنظیم یک وقت زودتر با مطب ما تماس بگیرید. در صورت شکستن پلاک، قسمت های مختلف دستگاه را داخل یک نایلون گذاشته و در وقت ملاقات برای بررسی و در صورت امکان ترمیم آن توسط ارتودنتیست همراه خود بیاورید.
بلعیدن دستگاهها یا ورود به راه هوایی
اگر قسمتی از یک دستگاه ارتودنسی بلعیده شود نمی بایست حالتی از سرفه یا اشکال در تنفس دیده شود، زیرا معمولا” سیستم دفاعی بدن مانع ورود جسم خارجی به مسیر راه هوایی می گردد. با این حال لازم است باز هم با متخصص ارتودنسی خود تماس گرفته و دستورات او را پی بگیرید.
در موارد بسیار نادری ممکن است قسمتی از دستگاه ارتودنسی درون راه هوایی بیفتد. در این صورت بیمار دچار حالت سرفه شدید و یا اختلال در تنفس می شود. این امر می تواند برای بیمار هشدار دهنده بوده و باید او را به آرامش دعوت کنید. اگر شما می توانید قسمت شکسته شده را ببینید ممکن است قادر باشید با احتیاط آن را خارج کنید. اگر هم نمی توانید قسمت شکسته را ببینید و گمان می کنید به درون راه هوایی رفته است با اورژانس منطقه خود تماس گرفته سپس والدین بیمار و ارتودنتیست را در جریان بگذارید. از بیمار در مرکز اورژانس یک رادیوگرافی به منظور تعیین محل قطعه شکسته گرفته می شود. یک پزشک نیز بهترین روش را برای خارج نمودن آن در پیش می گیرد.
ضربه یا تصادف
ضربه به دندانهای شما می تواند جدی باشد، بالاخص اگر شما ببینید که دندانی جابجا شده یا ابزاری کج شده است. اگرچه لب ها می توانند پاره شوند، حضور براکت ها و سیم ارتودنسی ممکن است به واقع از خارج شدن دندانها جلوگیری کند. اگر ضربه وارده شده به صورت منجر به پارگی انساج دهانی صورتی گردیده است یا دندانها دچار لب پریدگی، شکستگی، لقی یا درآمدن از حفره خود شده اند سریعا” با دندانپزشک عمومی یا اطفال خود تماس بگیرید بالاخص که برای دندان خارج شده یا شدیدا” لق، زمان نقشی حیاتی دارد.
اگر دندان شما از حفره خود خارج شده است یک ساعت فرصت دارید تا آن را با موفقیت قابل قبولی دوباره سرجای خود قرار دهید. نباید الیاف روی دندان را پاک کرد یا تراشید. می توان دندان را به آرامی شسته و سپس برای خیس ماندن، داخل محلول نمکی (سالین)، شیر یا بزاق (داخل یک ظرف پر از بزاق یا داخل دهان) نگهداشته شود. دندانپزشک خانوادگی شما به خوبی برای تهیه رادیوگرافی های مقتضی، بی حسی در صورت لزوم و درمانهای ترمیمی مورد نیاز آموزش دیده است تا بدین ترتیب درمانهای اولیه و حتی جایگزینی دندان را به انجام رساند.
واکنش های آلرژیک
واکنش های آلرژیک در خلال درمان ارتودنسی بسیار نادر هستند ولی ممکن است رخ دهند. برخی بیماران نسبت به فلز نیکل موجود در بعضی دستگاهها یا لاتکس الاستیک های ارتودنسی و دستکش ها حساسیت دارند. اگر علائمی غیرمعمول نظیر التهاب و قرمزی دهان یا پوست پدیدار شد حتما” با مطب ما تماس بگیرید.
