درمان سه سوته آفت دهان
بیماری آفت دهان یکی از رایجترین بیماری‌های مربوط به دهان و دندان است. زخم‌های این بیماری اغلب به صورت التهابات سفید یا زردرنگ بوده و در نواحی مختلفی از دهان مانند جداره لثه، لب و زبان پدیدار می‌شوند. این زخم‌ها دردناک بوده و در بسیاری از موارد باعث بروز مشکل در بلعیدن و جویدن غذا می‌شوند.
تقریبا حدود 20 درصد از افراد این بیماری دردناک را تجربه کرده‌اند که در برخی از آنها به دفعات این بیماری تکرار می‌شود. بروز چندین باره زخم‌های آفت در دهان باعث می‌شود تا افراد با پرسش‌هایی همچون علت آفت دهان و راهکارهای درمان سریع آن مواجه شوند. به همین ترتیب در این مقاله درباره دلایل شایع این بیماری و راهکارهای موثر درمان آن به توضیحات بیشتری می‌پردازیم.
آفت دهان یا زخم کانکر چیست؟
آفت دهان ضایعه‌های ملتهب سفیدرنگ کم‌عمق با حواشی قرمزرنگ است که معمولا در بخش‌های نرم دهان یعنی لثه، داخل گونه‌ها و زبان ایجاد می‌شود. زخم‌های کانکر بر خلاف تبخال مسری نبوده و در بسیاری از موارد در عرض یک هفته درمان می‌شود. اما در برخی موارد ممکن است زخم‌های این بیماری بزرگ‌تر و ملتهب‌تر بوده و درمان کامل آنها بیش از دوهفته طول بکشد.
انواع آفت دهان کدامند؟
آفت دهان انواع مختلفی دارد که هر یک در نواحی مختلفی از دهان ظاهر می‌شوند. در ادامه هر یک از انواع آفت را به صورت کامل شرح می‌دهیم.
آفت دهان مینور
آفت دهان مینور با زخم‌هایی نسبتا کوچک و دایره‌مانند در داخل دهان ایجاد می‌شود. این نوع آفت بسیار رایج بوده و تقریبا بسیاری از نوجوانان و بزرگسالان حداقل یکبار آن را تجربه کرده‌اند. زخم‌های آفت مینور اغلب طی 10 الی 14 روز درمان می‌شوند، اما برای درمان هرچه سریع‌تر این نوع آفت بهتر است از راهکارهای گیاهی و خانگی استفاده کنید.
آفت دهان ماژور
زخم‌های این نوع از آفت دهان نسبت به آفت مینور بزرگ‌تر بوده و به مدت طولانی‌تر در داخل دهان باقی می‌مانند. زخم‌های آفت دهان ماژور ضخیم‌تر بوده و گاها ضخامت آنها به 6 سانتی‌متر هم می‌رسد. زخم‌های آفت ماژور به دلیل داشتن عمق زیاد معمولا بین 3 تا 6 هفته طول می‌کشد تا به صورت کامل درمان شوند.
آفت دهان هرپتی
این نوع از آفت دهان اغلب در افراد میان‌سال و بزرگسال رخ می‌دهد. آفت هرپتی به صورت زخم‌هایی بسیار در گروه‌های 10 تا 100تایی در داخل دهان ایجاد می‌شود. با انجام برخی راهکارهای خانگی و رعایت بهداشت دهان خود می‌توانید در کمتر از 14 روز این بیماری را به صورت کامل درمان کنید.
شایع‌ترین دلایل بروز آفت دهان
آفت دهان علت‌های زمینه‌ای بسیار زیادی داشته و در اغلب موارد نمی‌توان مشخص کرد که دقیقا به چه دلیل زخم‌های ملتهب، سفیدرنگ و دردناک این بیماری در دهان فرد ایجاد می‌شوند. پزشکان با انجام برخی تحقیقات علمی در این زمینه به این نتیجه رسیده‌اند که موارد زیر از رایجترین دلایل بروز آفت در دهان است:
- حساسیت‌های غذایی مانند حساسیت به شکلات، تخم‌مرغ، پنیر، غذاهای تند و اسیدی
- استفاده از دهان‌شویه و خمیردندان حاوی سدیم لوریل سولفات
- کمبود برخی از ویتامین‌ها از جمله ویتامین B12، روی و آهن در بدن
- عفونت دندان
- مصرف دخانیات
- مسواک زدن به شکل نادرست
- سرطان دهانی
- ضعف های بدنی
افزون بر موارد فوق آفت دهان می‌تواند در اثر مصرف برخی داروهای خاص از جمله آسپرین، پنی سیلامین، داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی نیز به وجود آید. عدم رعایت بهداشت دهان و دندان و استفاده کم از مسواک و خمیردندان یکی از عوامل اصلی بروز این بیماری است. به عنوان یک راهکار درمانی اولیه بهتر است روزانه به صورت مرتب از مسواک و نخ دندان استفاده کنید.
آفت دهان ناشی از ارتودنسی
یکی از عوارض رایج انواع ارتودنسی مانند ارتودنسی نامرئی و ارتودنسی سیمی بروز زخم‌های آفت در دهان است. علت اصلی این زخم‌ها واکنش‌های آلرژیک بافت داخل دهان به بریس‌های ارتودنسی است. برای درمان این نوع آفت دهان بهتر است به متخصص ارتودنسی خود مراجعه کنید.
بهترین و موثرترین راهکارهای درمان آفت دهان
در صورتی که زخم‌های آفت دهان شما همراه با برخی علائم مانند تب و تورم غدد لنفاوی همراه باشد بهتر است هرچه سریع‌تر به یک متخصص دهان و دندان مراجعه کنید. اما در بسیاری از موارد این بیماری به راحتی با رعایت برخی اصول و انجام برخی راهکارهای درمانی در کوتاه‌ترین زمان درمان می‌شود.
درمان خانگی آفت دهان
ممکن است در لحظه ای که آفت دهان دارید و شما را ازار می دهد دسترسی به دکتر نداشته باشید، در این حالت شما می توانید از درمان های خانگی برای درمان آفت دهان استفاده کنید. در ادامه روش های درمان خانگی آفت دهان را معرفی خواهیم کرد:
درمان آفت دهان با رب انار
رب انار منبعی سرشار از پلی فنول‌ها و اسید آلایژیک بوده و به همین جهت دارای خاصیت آنتی‌اکسیدانی و ضدمیکروبی بسیار قوی است. رب انار بنا بر خاصیت ضدمیکروبی و ضدالتهابی قوی خود می‌تواند سوزش و تورم زخم‌های آفت دهان را کاهش داده و موجب درمان هرچه سریع‌تر زخم‌ها می‌شود.
اسیدآلایژیک در میوه‌های انگشت شماری مانند انار یافت می‌شود که بهترین ماده برای کاهش التهاب زخم‌های دهان است. برای اثربخشی هرچه بهتر رب انار بهتر است مقداری از آن را به صورت مرتب و روزی یک الی دو بار روی زخم‌های قرار دهید. رب انار به دلیل داشتن ماده‌ای با خاصیت ضدمیکروبی بسیار بالا به نام تانن می‌تواند از رشد باکتری‌ها در داخل زخم جلوگیری کرده و از پیشرفت زخم جلوگیری کند.
درمان آفت دهان با ماست
استفاده از ماست پروبیوتیک باکیفیت یکی از راهکارهای کم‌هزینه و تضمینی برای درمان هرچه سریع‌تر آفت دهان است. بر اساس برخی مطالعات علمی علت بروز زخم‌های آفت دهان رشد باکتری‌های هلیکوباکترپیلوری یا همان بیماری التهاب روده است. در محتویات ماسک باکتری‌های مفیدی از جمله باکتری لاکتوباسیلوس وجود دارند که می‌توانند با هلیکوباکترپیلوری‌های آفت مبارزه کرده و آنها را از بین ببرند.
افزون بر این موارد باکتری‌های مفید ماست می‌توانند میزان درد و التهابات ناشی از زخم دهانی را تا حد زیادی کاهش دهند. اگر شما هم جزو افرادی هستید که به صورت مرتب دچار زخم‌های دردناک آفت در دهان خود می‌شوید بهتر است یک فنجان ماست را به برنامه غذایی روزانه خود اضافه کنید.
درمان آفت دهان با جوش‌شیرین
زخم‌های آفت دهان با اسیدی شدن محیط دهان تشدید یافته و بزرگ‌تر و دردناکتر می‌شوند. یکی از بهترین راهکارها برای خنثی‌کردن اسید موجود در دهان استفاده از جوش‌شیرین است. جوش‌شیرین منبع غنی از بی‌کربنات سدیم است که می‌تواند اسید دهان را خنثی کرده و التهابات زخم‌های آفت را تا میزان زیادی کاهش دهد.
برای بهره‌مندی از خواص جوش‌شیرین بهتر است آن را به صورت خمیر یا دهان‌شویه آماده کرده و استفاده کنید. برای تهیه خمیر جوش‌شیرین ابتدا مقداری آب را با جوش‌شیرین مخلوط کنید تا به خمیر تبدیل شود. سپس خمیر را روی زخم‌های آفت موجود در نواحی مختلف دهان خود قرار داده و بعد از گذشت مدتی محل موردنظر را با آب ولرم بشویید. برای تهیه دهان شویه جوش شیرین ابتدا یک قاشق چای‌خوری جوش شیرین را با نصف لیوان آب مخلوط کنید، سپس این مخلوط را روزانه به صورت مداوم به مدت 15 تا 40 ثانیه در دهان خود غرغره کنید.
درمان آفت دهان کودک با عسل
بیماری آفت دهان از جمله بیماری‌های رایجی است که بسیاری از کودکان به آن مبتلا می‌شوند. تحمل درد و سوزش زخم‌های آفت برای کودکان بسیار سخت است.
عسل یکی از موثرترین راهکارهای خانگی و بدون عوارض برای تسکین سریع درد و سوزش آفت است. بسیاری از کودکان از خوردن برخی داروهای شیمیایی و بدمزه امتنا می‌کنند، از طرفی عسل به دلیل داشتن مزه شیرین و خاصیت آنتی‌باکتریال بسیار قوی خود بهترین گزینه برای درمان آفت دهان کودکان است. برای درمان سریع زخم‌های آفت کودک خود بهتر است عسل را روزی دو الی سه بار روی زخم‌ها مالیده و اجازه دهید چند دقیقه روی زخم‌ها بماند.
درمان آفت دهان با محلول آب و نمک
محلول آب و نمک بهترین دهان‌شویه طبیعی برای مبارزه با باکتری‌های مضر دهان و دندان و همچنین درمان آفت دهان است. برای اثربخشی بیشتر بهتر است مقداری نمک دریا را در یک استکان آب مخلوط کرده و به صورت روزانه یک الی دو بار با آن دهان خود را غرغره کنید.
درمان آفت دهان با مصرف مکمل و ویتامین‌های ضروری
مصرف برخی مکمل‌ها و ویتامین‌ها تاثیر بسزایی در بهبود زخم‌های آفت دهان دارند. بسیاری از متخصصین بر این باورند که یکی از دلایل اصلی بروز آفت دهان کمبود آهن در بدن است. قرص‌های آهن بایستی به صورت مستقیم توسط متخصص برای بیمار تجویز شود، اما شما می‌توانید این مکمل را با خوردن برخی مواد غذایی همچون عدس، نخود، کشمش و… را تامین کنید.
ویتامین‌های گروه B برای بدن بسیار مفید بوده و از بروز برخی بیماری‌های عفونی همچون آفت دهان جلوگیری می‌کنند. زمانی که سطح ویتامین‌های B12، B1 و B2 در بدن کاهش می‌یابد، برخی بیماری‌ها از جمله آفت در دهان به وجود می‌آیند. برای درمان هرچه سریع‌تر زخم‌های آفت دهان بهتر است از ویتامین B12 استفاده کنید. ویتامین B12 در برخی مواد غذایی مانند گوشت گاو، تن ماهی، ماهی سالمون و محصولات لبنی به مقدار کافی وجود دارد. با مصرف این مواد غذایی در دوران ابتلا به بیماری آفت می‌توانید آن را درمان کنید.
قطره آفت دهان
بسیاری از داروهای قطره‌ای برای درمان آفت تنها توسط متخصصین دهان و دندان و متخصص ارتودنسی تجویز می‌شود. اما برخی از داروهای قطره‌ای همچون قطره ایرال وکس را می‌توانید بدون نسخه پزشک تهیه کرده و برای درمان آفت دهان استفاده کنید. ایرال وکس کاملا گیاهی بوده و حاوی عصاره گیاه ریوند است. این گیاه دارای خاصیت ضدمیکروبی بسیار قوی بوده و می‌توانند سوزش و درد ناشی از زخم‌های آفت را سریعا تسکین دهد.
قطره میرتکس باریج همانند قطره ایرال وکس خاصیت آنتی‌باکتریال داشته و می‌تواند التهابات لثه را کاهش دهد. قطره میرتکس را روی یک تکه کتان ریخته و آن را به آرامی روی زخم آفت به مدت دقیقه نگه دارید.
آنتی بیوتیک برای درمان آفت دهان
استفاده از برخی آنتی‌بیوتیک‌های موضعی همچون پرسیکا، تتراسیکلین محلول در سرم فیزیولوژی، تریامسینولون و کلوبتازول در بهبود آفت دهان بسیار موثر هستند. اما برای جلوگیری از بروز برخی عوارض دارویی بهتر است قبل از مصرف این آنتی‌بیوتیک‌ها با متخصص دهان و دندان مشورت کنید.
پیشگیری از آفت دهانی
رعایت بهداشت دهان و دندان و تغذیه بر روی آفت دهان بسیار تاثیر گذار هستند. در ادامه به عواملی که باعث پیشگیری از آفت دهان می شود اشاره خواهیم کرد:
- رعایت بهداشت دهان و دندان.
- حداقل در روز دوبار مسواک بزنید.
- روزانه حداقل یکبار از خلال دندان استفاده کنید.
- از ادویه و قهوه دوری کنید و یا مصرف آنها را به حداقل برسانید.
- از آدامس استفاده کنید.
سخن نهایی
زخم‌های باکتریایی آفت دهان از جمله زخم‌های دردناک و سوزناکی هستند که در محیط داخل دهان از جمله لثه، زبان و بخش داخلی گونه‌ها ایجاد می‌شوند. این نوع زخم‌ها در موارد حاد باعث بروز اختلال در تغذیه فرد شده و مانع از جویدن و قورت دادن غذا می‌شوند. یکی از بهترین راهکارها برای بهبود سریع این زخم‌ها استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های موضعی و برخی مواد با خاصیت ضدباکتری همچون عسل و جوش‌شیرین است.